Μια φωτογραφία-χίλιες λέξεις!

Μπορεί στην αρχή να είναι ο λόγος, αλλά...

Βασικά δεν γνωρίζω τι κάνουν οι άλλοι, αλλά εγώ ως φωτογράφος αποφεύγω να μιλάω, απλά προτιμώ να δείχνω. Κι όποιος βλέπει, ας δει. Έτσι κι αλλιώς κυριαρχεί η Βαβέλ ανάμεσά μας και συνεννόηση δύσκολα βγαίνει με τις κουβέντες και τα λόγια. Το αντίθετο θα έλεγα.

Ο λόγος, οι λέξεις, οι έννοιες που συνοδεύουν τις λέξεις, απαιτούν λειτουργίες του μυαλού που χρησιμεύουν στην έκφραση και την επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους, εάν και εφόσον κατέχουν τη γλώσσα. Δηλαδή, αν κάποιος δεν κατέχει τη κινεζική πως να καταλάβει τι του λέει ο κινέζος;

Η φωτογραφία καταγράφει αποσπάσματα από το χώρο και το χρόνο, αντίγραφα της ορατής πραγματικότητας, σύμβολα, υπαινιγμούς, ντοκουμέντα, δείχνει πράγματα και καταστάσεις, όμορφα, άσχημα, ουδέτερα, αδιάφορα, ή συγκλονιστικά και δραματικά. Μα ποτέ δεν αρθρώνει η φωτογραφία συγκεκριμένο λόγο γραπτό, ή προφορικό, δεν φωνάζει, δεν κραυγάζει, δεν έχει λαλιά. Δείχνω μια φωτογραφία και με αυτή θέλω να εκφράσω κάτι, νομίζω πως είναι ανέφικτο και άδικος κόπος.

Ωστόσο κοιτάζοντας κάποιος μια φωτογραφία, μα όχι όποια κι αν είναι, αλλά κάποια σημαντική για την αισθητική του και τα βιώματά του, θα κάνει κάποιες σκέψεις. Λίγες ή πολλές σκέψεις δεν έχει σημασία.

Οι σκέψεις γίνονται με έννοιες, με λέξεις, με συνειρμούς. Ανάλογα δε με τη σχέση ανάμεσα στο θεατή και μια φωτογραφία μπορεί οι σκέψεις να λάβουν έκταση από μερικές λέξεις, έως και χίλιες, ή και χιλιάδες λέξεις, ανάλογα με τη διάθεση, τη φωτογραφία και τη σχέση που θα σχηματισθεί ανάμεσα στο θεατή και το "θέαμα".

Παραθέτοντας κάποιες δικές μου φωτογραφίες, και αποφεύγοντας με κάθε τρόπο τις λεζάντες, θα προσπαθήσω να αρθρώσω κάποιο γραπτό λόγο, κάποιο σκεπτικό που δημιουργήθηκε όχι από τις φωτογραφίες, αλλά από αυτό που είδα, από αυτό που σκέφτηκα να φωτογραφίσω για τους δικούς μου λόγους.

Θα προσπαθήσω να καταγράψω σκέψεις και λέξεις και έννοιες για μερικές φωτογραφίες. Γιατί όσα κι αν πω, χίλιες λέξεις ίσως είναι πολύ λίγες για κάποιο φιλόσοφο, ίσως και να είναι πάρα πολλές για κάποιο πολυάσχολο. Όπως και να έχει είναι λέξεις που έρχονται στο μυαλό κοιτάζοντας αυθεντικές, απλές, άδολες, κοινές φωτογραφίες, που είχαν άμεση σχέση με θέματα που απασχόλησαν το μυαλό μου, την όρασή μου, την αισθητική μου.

Μετά από χιλιάδες χιλιάδων φωτογραφίες που έχω δει και έχω τραβήξει, κοιτάζοντας τις όποιες φωτογραφίες, ασχέτως ποιότητας και θέματος, πραγματικά μπορώ να καταλαβαίνω περισσότερα από τους κοινούς παρατηρητές διαβάζοντας τη δική τους, φωτογραφική γλώσσα. Και άλλοτε αυτός ο διάλογος είναι σύντομος, άλλοτε πλαταίνει και βαθαίνει απεριόριστα και σε χρόνο και σε χώρο.

Βλέπετε, οι φωτογραφίες αργά η γρήγορα λειτουργούν σαν τις ατάκες στο θέατρο! Ή σαν τις δευτερολογίες σε μια συνεδρίαση στη βουλή.

Το θέμα "ομορφιά και μοναξιά" και "μια φωτογραφία = χίλιες λέξεις" βρικολάκιασε στη σκέψη μου στις αρχές του Μάρτη.

Αναζήτησα λοιπόν ένα όμορφο δέντρο ανθισμένο στο κάμπο των Σπάτων. Βρήκα-επέλεξα μια αμυγδαλιά κοντά στο αεροδρόμιο, δίπλα περνάει ο δρόμος, από ψηλά τα αεροπλάνα, πράσινα γύρω όλα, πουθενά άνθρωπος, μόνο μέλισσες. Χαριτωμένα έντομα που μπορείς να αγγίξεις, να χαϊδέψεις και ποτέ να μην σε κεντρίσουν. Γιατί ο οργασμός της άνοιξης και της ζωής τα έχει συνεπάρει. Σε βλέπουν, μα δεν σε θωρούν για οχτρό, φορτωμένα τα ποδαράκια τους, βαριά από νέκταρ και γύρη, με μικρά φτερά (για το σώμα τους) κι όμως να που πετάνε!

Ένα όμορφο δέντρο είναι η αμυγδαλιά, είναι όμως εφήμερα φορτωμένο με άνθη από τα μέσα Φλεβάρη και είναι από τα πρώτα και μοναδικά μέσα στο πράσινο κάμπο.

Πολλές φορές είναι απομονωμένα τα δέντρα αυτά και γύρω δεν υπάρχει κάτι άλλο που να τραβάει τη προσοχή των μελισσών.

Είναι μοναχικές ομορφιές οι αμυγδαλιές, σαν τις νυφούλες στην εκκλησιές, όμορφες και στολισμένες μόνο για μια ημέρα αυτές! Μόνο για ένα μήνα, το πολύ οι αμυγδαλιές.

Χάρμα οφθαλμών, ανάταση ψυχής, φάρμακο για τη κατάθλιψη, ξεκούραση για τα μάτια, και σκέψεις όπως:

Ένας, μια, ένα μέσα στο φυσικό χάος, μια όμορφη ύπαρξη, ένα όμορφο θέμα, μια εξαίσια παρουσία, μόνη/ος στη κορυφή, για λίγο, για να μη τρελαθεί, για να μη τρελαθούμε όλοι, για να σκάσουμε από ζήλια και να θέλουμε να μοιάσουμε σε ομορφιά και χρησιμότητα. Κι ας τινάξουμε τα όμορφά μας πέταλα όταν εκπληρώσουμε το σκοπό της ύπαρξής μας. Ποιός θέλει να ζει αιώνια; Η να ζει πολλά και άσχημα χρόνια στο μαρτύριο και τη γάζα;

Σαν πλησιάσει κανείς σε μια ανθισμένη αμυγδαλιά, κυριαρχούν οι μυρωδιές, το βουητό των μελισσών και άπειρες, χαοτικές φωτογραφικές συνθέσεις των ανθών της. Ανάλογα με τη θέση σκόπευσης και το φωτισμό μπορεί να δώσουν δυνητικά άπειρες αξιόλογες φωτογραφίες.

Μα όσες φωτογραφίες κι αν πάρω, δεν γνωρίζω ούτε πότε, ούτε ποιός, ούτε πως θα τις δει και θα τις αποδεχτεί. Πόσο μάλλον πόσες λέξεις θα του πουν, αφού δεν αποδέχομαι για τις φωτογραφίες μου ως λόγο και διάλογο με το θεατή ούτε καν μια λεζάντα!

Κάθε ανθισμένο δέντρο προσκαλεί τις μέλισσες να τραφούν και να γονιμοποιήσουν. Και εμάς να πλησιάσουμε, να δούμε, να θαυμάσουμε σαν παιδιά, να καταλάβουμε το μήνυμα της ζωής και της άνοιξης, να αλλάξουμε διάθεση και να σκεφτούμε με λέξεις, πολλές -πολλές λέξεις, και με έννοιες, πολλές έννοιες.

Θα μπορούσα να γράφω ανοίγοντας τη σκέψη μου δεξιά και αριστερά, οριζοντίως και καθέτως κοιτάζοντας μια φωτογραφία. Δώστε μου, όποια φωτογραφία θέλετε και θα σκεφτώ με χιλιάδες λέξεις. Μα θα πρέπει να μου κινήσει το ενδιαφέρον για κάποιο λόγο, δηλαδή να είναι μια αξιόλογη φωτογραφία είτε γιατί είναι αποτυχημένη αλλά αυθεντική που καταγράφει τη ειλικρινή πρόθεση του φωτογράφου, είτε γιατί πραγματικά αν και δεν έχει στόμα, καταφέρνει να απαγγέλει το δικό της ποίημα. Μα και πάλι, εγώ δεν είμαι ο φωτογράφος που ανακάλυψε τα ρηχά τα πιάτα έτσι ώστε να δείξω μια από τις έτοιμες φωτογραφίες μου για να γίνει κουβέντα. Έχω μερικές χιλιάδες φωτογραφίες με αμυγδαλιές, από κοντά , από μακριά, μοναχικές, σε ομάδες, με μέλισσες, δίχως μέλισσες, με πλάγιο φως, με συννεφιά, με διάφορες μηχανές και φακούς. Έτσι το ότι επέλεξα να φωτογραφίσω από μηδενική βάση και πάλι κάτι για να σας το δείξω, αποκτά ιδιαίτερο λεκτικό φορτίο για κάθε μια φωτογραφία που δείχνω.

Με απασχολούσε εδώ και καιρό το σλόγκαν "μια φωτογραφία = χίλιες λέξεις", όπως συχνά με έχει απασχολήσει η μοναξιά του ανθρώπου στη κορυφή (για λόγους αναγνωρισμένης και αποδεκτής ισχύος, ή εξυπνάδας, ή σοφίας), η ομορφιά της φύσης, η διαφορετική ματιά των γυναικών, η ομορφιά ως θείο δώρο, το χάος, το λίγο αλλά θαυμάσιο για να μη τρελαθούμε, οι εργατικές μέλισσες (και όχι μόνο αυτές αλλά και όλοι οι εργάτες).

Επέλεξα μια αμυγδαλιά, τη φωτογράφισα και σας τη δείχνω. Αν τώρα, αύριο, ή μετά από καιρό νομίσετε πως ακούτε τη φωτογραφία να σας μιλάει, κλείστε τα αυτιά. Ανοίξτε τη ψυχή σας σε αυτό που βλέπετε. Θα ακούσετε έτσι ποιο πολλά και θα δείτε ακόμη περισσότερα, γιατί ποτέ καμιά φωτογραφία δεν μίλησε, παρά μόνο σε αυτόν που μπόρεσε να οραματιστεί! Και ποτέ μη σας γελάσει η λεζάντα, γιατί μάλλον να σας γελάσει θέλει και να σας περιορίσει τη φαντασία.

Αυτά και σας ευχαριστώ ανθισμένες νυφούλες των Μεσογείων  για την όμορφη Κυριακή 11 Μαρτίου 2018. Πολύ την ευχαριστήθηκα τη κουβεντούλα μας! 

Τελικά, επειδή δεν είμαι άνθρωπος του λόγου, τράβηξα και σας δείχνω περισσότερες φωτογραφίες από τον ίδιο χώρο, με το ίδιο θέμα, απλά για να γίνει ποιο κατανοητό το πρόβλημα φωτογραφίας και λόγου.

Γιάννης Γλυνός