Το κείμενο αυτό, το έγραψα και το διάβασα στο
κοινό για τη συγκεκριμένη παρουσίαση στο τέλος των μαθημάτων 2005-2006 στο
σύλλογό μας στα Σπάτα, τον Ιούνιο του 2006.
Καλησπέρα.
Είμαι ο Γιάννης Γλυνός, ο δάσκαλος της φωτογραφίας.
Θα πούμε λίγα πράγματα για να κατανοήσετε ευκολότερα το θέαμα που θα
ακολουθήσει και στη συνέχεια θα σας δείξουμε τις φωτογραφίες.
Η φωτογραφία ως εφεύρεση ανακοινώθηκε επίσημα από την Γαλλική ακαδημία
στο κοινό το 1829.
Έχουνε περάσει 177 χρόνια φωτογραφικής πορείας μέσα από τεράστιες ανακαλύψεις,
κοινωνικές ανακατατάξεις, δυο παγκόσμιους πολέμους και αμέτρητους μικρότερους,
δυο βιομηχανικές επαναστάσεις, καλλιτεχνικές και πολιτικές θεωρίες και
αμφισβητήσεις.
Η πλησιέστερη τέχνη στη φωτογραφία είναι η ζωγραφική, δεν πρέπει όμως
να την συγκρίνουμε με αυτή γιατί διαφέρουν
στον τρόπο δημιουργίας του αποτελέσματος.
Η βασικότερη διαφορά είναι πως οι ζωγράφοι αρχίζουν από μια άδεια
επιφάνεια (κάδρο-τελάρο), προσθέτουν
θέματα και τα συνθέτουν οδηγώντας το
χέρι με το μυαλό και την φαντασία.
Αντίθετα, οι φωτογράφοι αρχίζουν από κάτι έτοιμο. Επιλέγουν ένα υπάρχον,
ορατό θέμα από τον χώρο και προσπαθούν με το μάτι και το αισθητικό τους
κριτήριο (μάτι γερακιού και ψυχή
αγγέλλου) να συνθέσουν μέσα από ένα παράθυρο στο κόσμο (κάδρο και οπτική γωνία)
αφήνοντας απ’ έξω ότι απορρίπτουν
αισθητικά. Επιλέγουν τέλος το φωτισμό αν είναι εφικτό, και τον χρόνο που θα φωτογραφήσουν για να μετατρέψουν σε
μια στιγμή (από 1/60-1/250 του δευτερολέπτου) την φύση σε προσωπική άποψη και από
αυτό προκύπτει η τέχνη τους.
Η φωτογραφία εντάσσεται σήμερα
στην τέχνη της ακίνητης εικόνας και δεν έχει να αντιπαλέψει μόνο με την
πραγματικότητα και τους θεατές. Πρέπει η φωτογραφία να πείσει και τον ίδιο τον
φωτογράφο για την αξία της καθώς για να φωτογραφηθεί κάτι, πρέπει πρώτα να
υπάρξει και όχι μόνο αυτό, αλλά πρέπει και να φωτισθεί. Αλλά και αυτό δεν
αρκεί, πρέπει ο φωτογράφος να είναι έτοιμος να αναγνωρίσει άμεσα αν ένα θέμα
αξίζει να φωτογραφηθεί και πως θα πρέπει να γίνει αυτό τεχνικά, δημιουργικά και
εκ του ασφαλούς για να μην χάνει πολύτιμες στιγμές-θέματα. Και πως θα γίνουν
όλα αυτά; Απλά φωτογραφίζοντας όσο γίνεται περισσότερο.
Σήμερα, 177 χρόνια μετά την ανακοίνωση της εφεύρεσης της φωτογραφίας, η
φωτογραφία έχει πάρα πολλές εφαρμογές, οι περισσότερες φωτογραφικές μηχανές έχουν
γίνει αυτόματες, είναι μικρές και έχουν τεράστιες δυνατότητες. Μια από τις
εφαρμογές της φωτογραφίας, είναι αυτό το πολύ-θέαμα που θα δούμε απόψε.
Το πολύ-θέαμα μπορεί να έχει ταυτόχρονη προβολή μίας, η περισσότερων φωτογραφιών με συνοδεία μουσικής, με ένα προβολέα, ή περισσότερους.
Όμως ο
σωστός τρόπος για να δούμε φωτογραφίες, είναι μια προς μια είτε τυπωμένη σε φωτογραφικό χαρτί (ένα λεύκωμα ίσως), είτε σε ικανοποιητικό μέγεθος σε ψηφιακή μορφή. Η συνοδεία της μουσικής δεν
προσθέτει κάτι.
Σήμερα, οι άνθρωποι φωτογραφίζουν ερασιτεχνικά για να έχουν τις
αναμνήσεις τους, φωτογραφίζουν και επαγγελματικά για να ζήσουν , ή απλά
φωτογραφίζουν για την χαρά της δημιουργίας.
Η φωτογραφία διδάσκεται, οι σχολές φωτογραφίας και οι φωτογραφικοί
σύλλογοι έχουν πληθύνει, πραγματοποιούνται ταχύρρυθμα σεμινάρια και υπάρχει διαθέσιμη
τεράστια βιβλιογραφία.
Φωτογραφίζω από τα 18 και πλησιάζω τα 60. Είμαι διευθυντής φωτογραφίας σε
ένα από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς οργανισμούς της χώρας και συντάκτης για
θέματα σχετικά με την φωτογραφία. Έχω οργανώσει σεμινάρια ψηφιακής φωτογραφίας
για φωτογράφους σε πανελλήνια κλίμακα και πιστεύω ότι όπως βλέπουμε μπορούμε και να
φωτογραφίζουμε, αρκεί κάποιος να μας δείξει τα βασικά και στην συνέχεια να μας
βοηθήσει δείχνοντας πώς να βλέπουμε φωτογραφικά.
Τη χρονιά αυτή, 2006, εκτός από τις τυπωμένες φωτογραφίες που εκθέτουμε
στην είσοδο, αποφασίσαμε να σας δείξουμε και ένα σύντομο μικρό πολύ-θέαμα με
φωτογραφίες του καθενός και καθεμιάς που είναι ίσως περισσότερο εύπεπτο και εντυπωσιακό για
το κοινό μας χάρη και στη μουσική συνοδεία.
Οι φωτογράφοι είμαστε λίγοι αναλογικά σε σχέση με το σύνολο. Συνήθως θα
μας δείτε με μια μηχανή στο χέρι να ζούμε στον κόσμο μας φωτογραφίζοντας. Γιατί
όμως φωτογραφίζουμε; Τι φωτογραφίζουμε;
Όταν ο φωτογράφος μας δείχνει μια καλλιτεχνική φωτογραφία δεν ζητάει
ανταλλάγματα, αυτό που θέλει να μας πει είναι «δείτε τι είδα». Εμείς με τη
σειρά μας αν έχουμε ασκηθεί να βλέπουμε θα καταλάβουμε μέσα από μια φωτογραφία
τον άνθρωπο και έτσι πετυχαίνουμε μια μορφή επικοινωνίας. Φωτογραφίζουμε λοιπόν
για να δημιουργήσουμε και δείχνουμε τις φωτογραφίες μας για να επικοινωνήσουμε
αυτό που αισθανόμαστε.
Η καλλιτεχνική φωτογραφία είναι κάτι εντελώς προσωπικό. Ο φωτογράφος
που εκθέτει μια φωτογραφία πρώτα εκτίθεται ο ίδιος σε εμάς. Κάνει λάθος όμως όποιος
προσπαθεί να προσεγγίσει την όποια μορφή καλής τέχνης μόνο με την λογική.
Όσο για την τέχνη της φωτογραφίας, η ιδιαίτερη γοητεία της βρίσκεται
στο ότι είναι ταπεινή, άχρηστη, φθηνή, εφήμερη, εύκολη και προσιτή σχεδόν σε
όλους. Αυτή η ευκολία εκ πρώτης φαίνεται ότι αναιρεί την αξία της, έτσι η
φωτογραφία αποκτά την σημασία που της δίνει ο καθένας και αυτό είναι ιδιαίτερα
προκλητικό και ταυτόχρονα δημιουργικό. Πρέπει
να γνωρίζουμε πως κάθε αξιόλογη φωτογραφία είναι άπαξ και δια παντός, και έτσι ξεπερνά το εφήμερο.
Λίγα λόγια για την εκδήλωση που αρχίζει αμέσως.
Οι φωτογραφίες που θα δείτε τώρα είναι όλες ψηφιακές, η παρουσίαση θα
γίνει από ένα ψηφιακό προβολέα με όλα τα υπέρ και τα κατά για την ποιότητα της
εικόνας.
Οι φωτογράφοι έχουν επιλέξει τη
μουσική που συνοδεύει τις φωτογραφίες τους και θα παρατηρήσετε πόσο η μια τέχνη
βοηθάει την άλλη. Κάθε φωτογραφία θα παραμένει στην οθόνη έως 4 δευτερόλεπτα. Θα
σας δείξουμε έτσι τι μας άρεσε να φωτογραφήσουμε.
Αν βλέποντας κάποια φωτογραφία
σας έρθει στο μυαλό η κλασσική ατάκα «μια φωτογραφία =1000 λέξεις» να γνωρίζετε
ότι η φωτογραφία δεν έχει στόμα, δεν φωνάζει, δεν μιλάει, δεν λέει τίποτα. Ίσως
μια λεζάντα για το τι είναι αυτό που βλέπετε να βοηθούσε τη λογική, αλλά θα σας
περιόριζε την αισθητική απόλαυση και τη φαντασία.
Εμείς αντί λεζάντας επιλέξαμε τη μουσική για να σας φτιάξουμε λίγο το
κέφι καθώς οι φωτογραφίες μόνες τους είναι αισθαντικές, μοναχικές και
μελαγχολικές.
Ίσως μερικές φωτογραφίες να σας
αρέσουν περισσότερο από κάποιες άλλες, και έτσι πρέπει να είναι γιατί κάθε τι αξιολογείται
πάντα σε σχέση με άλλα απρόβλεπτα πράγματα και εμπειρίες.
Με άλλα λόγια το ωραίο δεν υπάρχει χωρίς το άσχημο, και ανάποδα.
Και τώρα χαλαρώσετε για να δείτε τις φωτογραφίες.
Γιάννης Γλυνός
Ιούνιος 2006
Σπάτα
