Κοινή η τύχη, και το μέλλον
αόρατο…
Μπήκαμε και στο 2022! Covid, Delta, Omicron & σια, κλιματική αλλαγή, ΔΕΗ, lock-down, μας αλλάζουν τα φώτα συνεχίζοντας τη καλή δουλειά του 2021.Ούτε την επέτειο για τα 200 χρόνια ελεύθερου κράτος δεν χαρήκαμε. Αναρωτιέμαι, το 22 που έχουμε την επέτειο του 1922, τι θα κάνουμε;
Μαύρα μαντάτα για τη γη. Ξεπεράσαμε παγκοσμίως τα 7 δις πληθυσμού, οι γεννήσεις πάντα περισσότερες από τους θανάτους, παρά τις δυσκολίες... Το κύμα μετανάστευσης και προσφυγιάς λόγω τεράστιων οικονομικών και πολιτικών προβλημάτων, προφανώς θα συνεχιστεί με προορισμό τη «παραδεισένια» Ε.Ε. Οι οικονομικοί ανταγωνισμοί, όπως πάντα ξεκινάνε για τις πρώτες ύλες, τελικά κάπου καταλήγουν. Μακριά μας όπως πάντα, κι όπου θέλει ας καταλήξει…Έχετε ακούσει ότι οι πλούσιοι καταστρέφουν το πλανήτη. Ναι, γιατί μπορούν να αγοράζουν και να καταναλώνουν τα πάντα σε μεγαλύτερες ποσότητες. Και οι φτωχοί όμως ονειρεύονται να γίνουν πλούσιοι, για να καταναλώσουν και αυτοί με τη σειρά τους το κατά δύναμη. Ωστόσο οι ανεπτυγμένες χώρες συλλογικά προσέχουν περισσότερο τα του οίκου τους καθώς διαθέτουν πόρους και τεχνολογία. Τελικά το τοξικό σκραπ και ότι απομείνει καταλήγει στις φτωχές. Εδώ, οι οικογένειες μπορούν να επιβιώσουν μόνο ως αγέλες εργαζομένων, σε κάθε είδους εργασίες. Όλες οι ηλικίες, από παιδιά, μέχρι γέροντες, εργάζονται για να «επιβιώσουν».
Καθημερινή ενημέρωση; Εμείς όμως λιγοστεύουμε σταθερά. Είχαμε πρόσφατα 100 θανάτους ημερησίως από Covid, αλλά και μείωση πληθυσμού από την προηγούμενη απογραφή. Πέσαμε ξανά από τα σύννεφα! Θάνατοι προέρχονται καθημερινά από: ιούς, καρκίνους, ερωτική απογοήτευση και ξύλο (όποιος αγαπάει παιδεύει), κρύο, πνιγμούς, τροχαία ατυχήματα. Στη καθημερινή ρουτίνα των ΜΜΕ, το ποιοτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει καθ΄εκάστη: «καλές πράξεις», γεμάτες ανθρωπιά, βιασμούς, ξύλο, άστεγους, απεργίες, διαδηλώσεις, διώξεις, φόνους, βία κατά παιδιών, γυναικών, φιλάθλων, διαφωνούντων γενικώς, αδύναμων και φτωχών. Στις ειδήσεις απλώνεται η μαυρίλα, είναι ελάχιστα τα καλά νέα, κι αν δεν υπάρχουν νέα, όλο και κάτι σε «ροζάκι» θα βρεθεί. Τα «πιασάδικα» στη TV είναι: επαναλήψεις, reality, μαγειρική, μόδα, διαφημίσεις, VIP. Μονάχα σε στιγμές υπαρξιακής κρίσης ταυτότητας η TV θα δείξει κάτι χρήσιμο και επιμορφωτικό. Μιλάμε πλέον για κατευθυνόμενη μόρφωση του καναπέ, κατ’ οίκον.
Fake news. Αν όλα αυτά είναι αλήθεια δεν ξέρω, αλλά αυτά μαθαίνω από το γυαλί και το W.W.W. ωστόσο όλα δείχνουν πως «είναι δύσκολο πολύ να βγει η αλήθεια στο κλαρί». Κάποιο μιλάνε καθαρά πλέον για παραπληροφόρηση, ελληνιστί: παραπληροφόρηση, ή ψεύτικα νέα.
dSLR for ever! Σχετικά τώρα με τη φωτογραφία, που αγάπησα και υπηρέτησα ως άλλος samurai.Βλέπουν οι φωτογράφοι, (όσοι έμαθαν να βλέπουν), αυτά που οι άλλοι προσπερνάνε αδιάφορα, και τα φωτογραφίζουν. Αυτό είναι ένα μικρό μέρος της εργασίας τους όμως. Σήμερα οι εργασίες είναι λιγοστές, οι φωτογράφοι κινδυνεύουν πλέον από παντού και πρέπει να κρύβουν τις πανάκριβες μηχανές τους. Ειδικότερα, οι μονοοπτικές ρεφλέξ για φιλμ έχουν εκτοπιστεί σχεδόν πλήρως από τις dSLR που παρέμειναν ακριβές οι καλές αλλά είναι ογκώδεις, εντυπωσιακές, αποτελεσματικές. Στο δρόμο και στο χώρο εργασίας αυτές οι μηχανές τραβάνε τη προσοχή. Βγήκαν και οι mirorless (αν θυμάμαι το 2009). Είναι ρεφλέξ, αλλά μόνο με ηλεκτρονική σκόπευση, άρα πλήρης εξάρτηση από τη μπαταρία, και το ρεύμα πλέον κοστίζει! Ακρίβυνε και το κοίταγμα! Είναι μικρότερες σε όγκο, και βάρος, αποδίδουν πιο καθαρές φωτογραφίες, τραβάνε και βίντεο. Καλά, δεν με πειράζει και το βίντεο…Δεν συμφώνησα ως φωτογράφος εξ αρχής με τις mirorless , αλλά αυτό δεν έχει σημασία για τις πωλήσεις. Έμαθα πως αρκετοί μεγάλοι κατασκευαστές ετοιμάζονται, ή το σκέπτονται, να σταματήσουν να εξελίσσουν τις dSLR. Έχουμε όμως κάθε δικαίωμα να σκεφτούμε πως ίσως να σταματήσουν να τις υποστηρίζουν και το χειρότερο; να τις παράγουν. Έχουν δει πολλά τα μάτια των φωτογράφων, εκτός από τις φωτογραφίες. Αυτό αν συμβεί, για εμένα σημαίνει «ξεχάστε» και πάλι ότι μάθατε, τέρμα η μεγάλη αυτονομία, και η δωρεάν σκόπευση δίχως κατανάλωση ενέργειας που έγινε τόσο ακριβή και θα δούμε που θα σταματήσει.
Στο άλλο άκρο τώρα. Οι περισσότεροι ερασιτέχνες φωτογράφοι, είναι καθημερινοί άνθρωποι, απλοί. Είναι νέοι, μητέρες, μπαμπάδες, παππούδες, γιαγιάδες, έχουν μείνει στην εποχή του ενσταντανέ, που τώρα το λένε selphie photo. H φωτογραφική τους κρύβεται πλέον σε «παντόφλα» Smartphone. Τους βλέπω να φωτογραφίζουν σχεδόν πάντα με όρθιο κάδρο, με συσκευές που τα κάνουν όλα. Μέσα σε όλα, κάνουν στιγμιότυπα και μικρά βίντεο. Το χάσμα γενεών, απαιτήσεων και δεξιοτήτων είναι τεράστιο.
Φιλική συμβουλή.Παιδιά, υπάρχει και το οριζόντιο κάδρο, αυτό που βλέπει το ματάκι σας. Κρατείστε λοιπόν το τηλέφωνο πλάγιο, ειδικά στο τοπίο (landscape).Πάμε παρακάτω. Η φωτογραφία καταγράφει, καθώς που ετάχθη, την ορατή πραγματικότητα, είναι σε άμεση σχέση με αυτή. Δίχως το ορατό, χωρίς κάτι πραγματικό, φωτογραφία δεν υπάρχει. Ψυχανεμίζομαι όμως πως είμαστε μια κοινότητα που δεν θέλει, ή δεν μπορεί να επιπλεύσει στο ποτάμι που κυλάει με απρόβλεπτη βία, ασχήμια, ανατροπές, και τεράστιες ελλείψεις στα πάντα. Έτσι η κοινότητα προτιμά τη λίμνη, το άραγμα σε μια παραλία, το όνειρο, την επιστημονική φαντασία, το φτιασίδωμα, την υπερβολή, το παραμύθι, το pulp fiction, το flou artistic, το avatar. Όλοι είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε και εμπορικές πράξεις. Οι περισσότεροι φωτογράφοι ζούμε από τις ειδικές υπηρεσίες που προσφέρουμε για τις ανάγκες της κοινότητας. Όταν η κοινότητα μας χρειάζεται ολοένα πιο λίγο, και όταν δεν μπορεί να μας πληρώνει, ακολουθούμε τη τύχη των καλλιτεχνών και συμπάσχουμε με το λαό μας. Οι εξαιρέσεις βεβαιώνουν το νέο κανόνα.
Φωτογράφοι, Covid και συναφή προβλήματα. Η πρόσφατη διαμαρτυρία των φωτογράφων μας για την δραματική οικονομική κατάσταση και τους περιορισμούς λόγω του covid 19 (και συναφών παραλλάξεων) είναι κάτι που απασχολεί όλους. Έχουν πληγεί σοβαρά όμως όλες οι επιχειρήσεις, κι όχι μόνο οι φωτογράφοι. Συνεχίζεται η έλλειψη σε ημιαγωγούς με αποτέλεσμα να φρενάρει η βιομηχανική παραγωγή. Η βιομηχανία imaging αδυνατεί να ακολουθήσει τη ζήτηση, οι λιγοστές παραγγελίες έχουν μπει σε λίστες αναμονής. Καιρός για να φύγει στο stock! Οι εργαζόμενοι νέοι μας, κι όχι μόνον οι φωτογράφοι, είναι πλέον μια αδικοχαμένη γενιά με απρόβλεπτες συνέπιες για το μέλλον της χώρας. Η λέξη αποταμίευση για τους νέους μας έχει διαγραφεί από το λεξιλόγιο. Όχι δεν είμαι έξυπνος, απαισιόδοξος είμαι από τα διδάγματα της ιστορίας. Οι αισιόδοξοι θα πουν πως: όλα θα επανακάμψουν, υπάρχει αρκετός άδειος-έρημος χώρος σε αυτή τη γη για να ζήσουνε ακόμη αρκετά δις. Ναι, αλλά που θα καλλιεργούμε τρόφιμα; τι θα τρώμε; Σόγια μόνον; Μιλάμε πλέον για σογιαλισμό! Πολύ καλό το ντοκιμαντέρ. Με τις πρώτες ύλες όμως τι θα γίνει; Προσέξτε και μια ετεροχρονισμένη «σύμπτωση» απόψεων. Έχουμε το οικολογικό, προφητικό θρίλερ, μια ταινία του 1973 που είναι το «Soylent green». Το φιλμ αναφέρεται στη Νέα Υόρκη, έτος 2022 μ.Χ…. Έπεσε λίγο έξω στο τόπο και το χρόνο. Επιστημονική φαντασία; Δεν θα το έλεγα σήμερα. Αν διαιρέσουμε το διαθέσιμο χώρο με τα άτομα (7 δις, και κάτι ψιλά), το αποτέλεσμα είναι λίγα έως ελάχιστα τα τετραγωνικά μέτρα σε πρώτο επίπεδο που αναλογούν στο καθένα. Για το λόγο αυτό ψιλώσαμε τα κτήρια στις πόλεις και ανακαλύψαμε την οριζόντια ιδιοκτησία! Αν δείτε το φιλμ, ή κάποια «διαμερίσματα» σήμερα στο Χογκ- Κογκ θα καταλάβετε. Εμείς στην Ελλάδα, έχουμε το αντίθετα υπογεννητικότητα, και λιγοστεύουμε κατ’ έτος. Δεν σημαίνει όμως πως θα μείνουμε για πάντα μακάριοι και large όταν στη γειτονιά υπάρχει αναβρασμός. Και οι καλλιτέχνες έχουν πέσει σε τραγική οικονομική θέση παγκοσμίως, επιβιώνουν με χίλια ζόρια κι όχι μόνον από την «εργασία» τους. Οι φωτογράφοι συμπάσχουν, βιώνουν και μια δραματική-τραγική αλλαγή στην αισθητική της φωτογραφικής εικόνας που δημιουργούν. Το ότι η φωτογραφία δια του νόμου έγινε «τέχνη», ελάχιστα βοήθησε το κλάδο μας. Η κλασσική φωτογραφία (μέχρι και την έλευση της ψηφιακής μηχανής των 3 Mpixels), νομίζω πως έκανε το κύκλο της εμπορικά, και καλλιτεχνικά. Κι αν δεν τον έκλεισε, ολοένα λιγότεροι θέλουν να βλέπουν τις ομορφιές της φύσης όπως αυτές καταγράφονται αβίαστα και αντικειμενικά (αρχικά) από τους φακούς των μηχανών, ειδικά των ψηφιακών. Αλλά είναι μια αίσθηση, είναι μια άποψη που έχω εγώ για τις «φωτογραφίες». Διαφωνώ ως γνωστό, με αυτές που βλέπω να προβάλλονται ως καλές και ωραίες φωτογραφίες, αλλά είναι εικόνες που έγιναν από φωτογραφικές λήψεις. Αυτό που καταγράφουν αντικειμενικά και φιλότιμα σήμερα οι φακοί των ρεπόρτερ, είναι μια ακόμη προειδοποίηση για το μέλλον της γης. Μιλάμε για εκατομμύρια πραγματικών φωτογραφιών από την χρονιά της ανακάλυψης της φωτογραφίας.
Και λοιπόν; Τι έγινε; Απόμειναν: η τεχνική φωτογραφία για εκδόσεις και επιστημονικές εφαρμογές, οι φωτογραφίες από αέρος με τα γνωστά μας πλέον drone. Σποραδικά συμβαίνει καμιά εκδήλωση-μυστήριο, κάποια εκτύπωση, άντε και καμιά ταυτότητα, ή φωτοτυπία. Αλλά δεν αρκούν αυτά. Στη διαφήμιση, η φωτογραφία ακροβατεί ανάμεσα στο φτιασίδωμα και την αντικειμενική αποτύπωση. Σκέφτομαι, πως αυτό συμβαίνει για να μη φέρει ο οργισμένος αγοραστής το χρυσοπληρωμένο προϊόν στο κεφάλι του κατασκευαστή. Βλέπω πχ φωτογραφίες φωτογραφικών μηχανών, ή υπολογιστών, και δεν μπορώ να καταλάβω αν το «σκάφος» είναι πλαστικό, ή μεταλλικό. Και εδώ που φτάσαμε, είναι η ουσία για όσα κάθισα και έγραψα απόψε 16 του Γενάρη. Αν η φωτογραφία δεν πείθει τι νόημα έχει; Απομένει ως χόμπι! Θα γίνουμε πομποί δίχως αποδέκτες; Καμιά εικόνα δεν μπορεί να λειτουργήσει ως ντοκουμέντο και καμιά ζωγραφιά. Μόνο η φωτογραφία, η κλασσική, η πραγματική φωτογραφία μπορεί. Φοβάμαι ότι σε λίγο θα μας αφήσει μόνους μας σε ένα κόσμο Avatar, η ένα κόσμο του Matrix. Η φύση δεν χρειάζεται τις ωραιοποιημένες φωτογραφίες μας για να γίνει όμορφη, ή να σωθεί. Είναι όμορφη η φύση, ακόμη κι όταν είναι «άσχημη» και βίαιη. Θα σωθεί η φύση μονάχα αν ο άνθρωπος περιορίσει τις δραστηριότητές του, ή μετακομίσει σε άλλο πλανήτη. Διαφορετικά θα μας εκδικηθεί.
'Ενα υπαρξιακό ερώτημα. Τι νόημα έχει αν σταματήσει να παράγει και να λειτουργεί ο άνθρωπος κινητήρες εσωτερικής καύσης, όταν δεν θα έχει που να θάψει τις μεγάλες μπαταρίες ηλεκτροκίνησης; Ήδη οι άχρηστες μπαταρίες είναι μεγάλο πρόβλημα, ακόμη ένα υιικό φορτίο. Όσο για τη φωτογραφία; Όταν ζητάνε ολοένα περισσότερα από αυτό που δεν έχει και δεν είναι, επιταχύνουνε το τέλος της. Ίσως την ανακαλύψουνε αργότερα και «πάλι από την αρχή», κατά πως ορίζει ο κύκλος της ζωής, ή το προφητικό του Οδυσσέα Ελύτη. Αλλά τότε θα είναι για λόγους μουσειακούς και επένδυσης χρημάτων. Το ποτάμι δεν επιστρέφει και εγώ συνεχίζω με τη φωτογραφία που έμαθα και αποδέχτηκα στα 18 μου χρόνια, αλλά σήμερα είμαι είδος προς εξαφάνιση. Θα με πάρει το ποτάμι στο τέλος. Και φυσικά, δεν θέλω mirorless, αλλά ακούει κανείς;
Γιάννης Γλυνός
