Ήτανε στραβό το κλίμα, το έφαγε κι ο γάιδαρος, κι απόγινε! Οι πρώτες αξιόλογες ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές βγήκαν στην αγορά μετά το 1999. Αξιόλογες θεωρούσα τότε όσες πρόσφεραν ποιότητα φωτογραφίας περίπου σαν αυτή του φιλμ για μέγεθος εκτύπωσης 13Χ18 έως και 18Χ24 (300 dpi). Δηλαδή ελάχιστη ανάλυση αισθητήρα 3 Mpixel. Ο μεγαλύτερος σε διαστάσεις οικονομικός αισθητήρας ήταν τότε μεγέθους DX. Σήμερα, με πλήρους μεγέθους αισθητήρες και αναλύσεις ασύλληπτες για την τότε εποχή, τα αποτελέσματα είναι σαφώς ποιο κοντά στη ποιότητα του φιλμ για ακόμη ποιο καλές ψηφιακές φωτογραφίες και μεγαλύτερες διαστάσεις εκτύπωσης.
Ακόμη, δεν αποδέχομαι φωτογραφική μηχανή ως αξιόλογη αν η σκόπευση δεν είναι dSLR, δηλαδή οπτικό σκόπευτρο, μέσα από το φακό, δια μέσου καθρέφτη. Είναι η μόνη σκόπευση ακριβείας που δίνει το μέγιστο έλεγχο και οικονομία λειτουργίας, δηλαδή μπορείς να κοιτάς μέσα από το φακό όσο θέλεις δίχως να εξαντλείς τη μπαταρία.
Μέχρι και το 2010 η φωτογραφική βιομηχανία, imaging καθώς μας επιβλήθηκε, είχε βγάλει στα ράφια πάρα πολλές αξιόλογες μηχανές με κόστος από 500 € και άνω...
Αγόραζα μηχανές μέχρι το 2010.
Το 2011 πήρα σύνταξη, σταμάτησα να αγοράζω μηχανές, αλλά δεν σταμάτησα να παίρνω φωτογραφίες. Συχνά χρησιμοποιώ παλιότερες μηχανές για να έχω μια αίσθηση της προόδου.
Όμως, υπάρχει πάντα ένα μεγάλο “όμως”, και είναι αυτό που ανατρέπει την τεχνολογία, την καθιστά άχρηστη και όλα όσα έχουμε σχεδιάσει και επενδύσει καταλήγουν σε μια θέση στα μουσεία. Αν βρεθεί θέση.
Με την έλευση της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής και μετά το 1998-99, πάρα πολλές φωτογραφικές που “καίγανε” φιλμ πήγαν προοδευτικά στα αζήτητα.
Προβλήματα.
Πρόσφατα , το 2019, ξέθαψα μια ξεχασμένη Pentax ΜΧ σε άριστη κατάσταση, αλλά δεν βρήκα μπαταρία για το φωτόμετρο. Με μεγάλη δυσκολία βρήκα μερικά φιλμάκια. Έτσι τράβηξα χωρίς φωτομέτρηση, εμπειρικά και θυμήθηκα τα παλιά.
Όμως, μετά δεν υπήρχε κάποιος να τα εμφανίσει! Ευτυχώς είχα σκόνες χημικά. Έτσι έστησα και πάλι σκοτεινό θάλαμο, κι όλα “σχεδόν” καλά.
Ξανά πρόβλημα, που να βρεθεί σαρωτής (scanner) συμβατός με τα καινούρια laptop; Έτσι χρειάστηκα μια ψηφιακή Sony a100 με φακό Minolta macro 1:1 που ευτυχώς είχε μπαταρία που δεν είχε πεθάνει! Κατασκεύασα και ένα ειδικό φωτιστικό κουτί με μάσκα-οδηγό 24Χ36.
Τα τρία φιλμάκια πέρασαν σαν ψηφιακά αρχεία στην αθανασία μετά πολλών βασάνων.
Το μέγεθος της καταστροφής.
Δεν έχει υπολογιστεί πλήρως πόσες μηχανές για φιλμ διαφόρων διαστάσεων αχρηστεύτηκαν οριστικά. Αλλά αυτά έχει η “πρόοδος” πέρα από τα όποια κοινωνικά, αισθητικά, προβλήματα.
Μέχρι εδώ δεν έχουμε κανένα στραβό κλίμα, αλλά έχουμε ένα κλίμα που σχεδόν ξεράθηκε, τελεία και παύλα. Πόσοι απόμειναν για να τραβήξουν φιλμ;
Και ερχόμαστε τώρα στα ζωντανά, αλλά στραβά κλίματα που βαδίζουν ολοταχώς και αυτά στο χαμό.
Βαβυλωνία.
Σήμερα όλες οι ψηφιακές φωτογραφικές γράφουν το φως επάνω σε ένα αισθητήρα που αργά, ή γρήγορα είναι δεδομένο πως θα “πεθάνει”. Το κόστος των φωτογραφήσεων έχει μειωθεί δραματικά σε αναλώσιμα, αλλά όχι και σε εξοπλισμό (μηχανή, φακοί, φωτιστικά, μνήμες, μπαταρίες, λογισμικό κλπ).
Η αντοχή του κλείστρου (δεδομένο κατασκευαστικά) επηρεάζει άμεσα το κόστος της κάθε φωτογραφικής μηχανής. Ένα οικονομικό κλείστρο μπορεί να δώσει 30.000 έως 100.000 κύκλους. Ένα καλό μπορεί να είναι εγγυημένο για 200.000 έως 1.000.000 κύκλους.
Και ένα κορυφαίο κλείστρο, μπορεί να αντέξει άγνωστο για πόσους κύκλους πάνω από 1.000.000!Ίσως η μηχανή να παρουσιάσει άλλο πρόβλημα πριν το τέλος του κλείστρου αυτού.
Όμως δεν έχω υπερβεί με καμιά μηχανή το όριο των 100.000 κύκλων και επομένως δεν έχω εντοπίσει πρόβλημα.
Η σκόνη επάνω στον αισθητήρα ήταν πολύ μεγάλο πρόβλημα.
Έχω δυο φωτογραφικές μηχανές dSLR της δεκαετίας 2000-2010 με καταστραμμένους αισθητήρες στη προσπάθεια καθαρισμού από τη σκόνη. Οι νεώτερες μηχανές μάλλον έχουν ξεπεράσει το πρόβλημα με την υπέρ-υψηλή δόνηση του αισθητήρα.
Όλες οι ψηφιακές ρουφάνε το ρεύμα σαν σφουγγάρια και κάθε καινούριο μοντέλο (σχεδόν) θέλει καινούρια ειδική μπαταρία ιόντων λιθίου επαναφορτιζόμενη (σχήμα, επαφές βολτ,αμπέρ).
Οι κατασκευαστές μπαταριών και η πείρα λένε μια καινούρια μπαταρία κάθε τρία το πολύ χρόνια. Ναι;
Όμως πολύ δύσκολα θα βρεθούν οι ειδικές αυτές μπαταρίες για παλιά μοντέλα πέντε ετών και πέρα, και αν δεν βρεθούν; η μηχανή θα είναι άχρηστη. Ασχέτως κόστους αγοράς, ποιότητας κατασκευής και φωτογραφικής απόδοσης, δίχως ρεύμα η μηχανή είναι πεθαμένη. Θα έπρεπε λογικά οι μπαταρίες να έχουν τυποποιηθεί ως προς την ειδική κατασκευή και να είναι όσο γίνεται ποιο συμβατές. Γιατί είναι άδικο, παράλογο, ληστρικό, μια ψηφιακή μηχανή των 2.000 έως 10.000€ να αχρηστεύεται επειδή δεν υπάρχει μπαταρία!
Άλλο ένα στραβό κλίμα.
Όλες οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές που είναι φορητές, σχεδιασμένες για εξωτερική φωτογράφηση, χρειάζονται κάρτες μνήμης. Όμως κάποιες μνήμες έχουν εξαφανισθεί από την αγορά.. Μια κάρτα μνήμης έχει υπολογισθεί πως μπορεί να γράψει μέχρι 30.000-33.000 φορές αρχεία, πριν “πεθάνει”. Και ποιος μέτρησε ποτέ πόσες φορές χρησιμοποίησε μια κάρτα; Έτσι αν η μηχανή σας αναζητά μόνο μια κάρτα πχ Memory Stick Pro, ή μια XD που δεν υπάρχει, τότε ξεχάστε τη.
Αλλά ακόμη κι αν δέχεται μια CF μόνο 1-2 GB, και πάλι πολύ δύσκολα θα βρεθεί τόσο μικρή καινούρια. Οι παλιότερες μηχανές δεν αναγνωρίζουν μεγάλες , ή γρήγορες κάρτες.
Το πρόβλημα ασυμβατότητας με το λογισμικό της μηχανής καραδοκεί στα σκοτεινά…
Άλλο στραβό; κάποιες μηχανές του 1999-2010 επικοινωνούν με τον υπολογιστή μόνο με ειδικό καλώδιο και πρωτόκολλο 1394. Τρέξε να βρεις υπολογιστή με 1394, η καλώδιο, η βύσμα.
Για έναν ερασιτέχνη φωτογράφο, ακόμη κι αν τραβάει 20.000 λήψεις το χρόνο, μια καλή μηχανή θα αντέξει αρκετά χρόνια, σίγουρα πάνω από πέντε η έξι. Ένας επαγγελματίας συνήθως τραβάει 50.000 λήψεις , και άνω με μια μηχανή σε ένα χρόνο.
Έτσι μια πρώτη λογική υπαγορεύει την αγορά μιας καλής, έως πολύ καλής φωτογραφικής μηχανής, με κόστος στα όρια της αντοχής της τσέπης του φωτογράφου.
Η άλλη λογική, υπαγορεύει την αγορά μιας οικονομικής dSLR μηχανής με τη πρόβλεψη να υπάρχουν μπαταρίες και κάρτες μνήμης το πολύ για 5-6 χρόνια (το λιγότερο δυο αλλαγές μπαταρίας, μία ανά δυο έτη για σιγουριά στην αυτονομία). Και για μεν τις κάρτες δεν υπάρχει όριο ηλικίας αν δεν χρησιμοποιηθούν, αλλά για τις μπαταρίες το όριο είναι 2-3 έτη, το πολύ, ακόμη και αν δεν φορτιστούν για πρώτη φορά.
Οι μπαταρίες γερνάνε έτσι κι αλλιώς από την επόμενη της ημέρας κατασκευής.
Έτσι, αν σκεφτούμε τα οικονομικά προβλήματα και τους εντατικούς ρυθμούς που εργάζονται οι επαγγελματίες φωτογράφοι, που τις λιώνουν τις μηχανές, τότε πραγματικά το πρόβλημα της ψηφιακής φωτογραφίας είναι πολύ ποιο μεγάλο από όσο είχαμε λογαριάσει.
Το φιλμ δεν πέθανε ακόμη, μπορεί κανείς να βρει φιλμ, αλλά το κόστος του και η επεξεργασία, βάρυναν πολύ.
Παραδείγματα μηχανών για φλμ:
Asahi Pentax 6X7, δεν υπάρχει μπαταρία, τα φιλμ νο 120 ποιος θα τα εμφανίσει; που θα ψηφιοποιηθούνε;
Asahi Pentax MX, και Spotmatic, δεν υπάρχει μπαταρία για το φωτόμετρο.
Canon EOS 1 Ν rs, με 10 καρέ/δευτερόλεπτο σε 5 δεύτερα έχει τραβήξει μια κασέτα 36 στάσεων, και έχει ειστρέψει το φιλμ στη κασέτα! Κόστος φωτογράφησης; κάντε το λογαριασμό εσείς.
Παραδείγματα ψηφιακών μηχανών:
Leica Digilux 3, κόστος με φακό Leica πάνω από 2.500 € την ημέρα αγοράς, και δεν υπάρχει καινούρια μπαταρία.
Sony R1, δεν υπάρχει Memory Stick pro, αλλά ευτυχώς δέχεται και CF
Nikon D1 και D1X, α) επικοινωνία με υπολογιστή μέσα από 1394, β) κάρτες CF με λίγα GB, γ) ειδικές μπαταρίες NiMh.
Olympus E1, E3, E5, διατηρήθηκε ο αισθητήρας 4/3 όμως άλλαξε το πρότυπο και έγιναν mirrorless. Οι φακοί μόνο με ειδικό -ακριβό εξάρτημα ίσως ταιριάξουν.
Συχνά έχω εντοπίσει ασυμβατότητες μηχανών με διάφορες μνήμες γνωστών κατασκευαστών είτε σε χωρητικότητα, είτε σε ταχύτητα, είτε σε πρωτόκολλα.
Αυτά είναι μόνο όσα ξέρω από πρώτο χέρι.
Και ο μεν τυπικός ερασιτέχνης μπορεί να καταλήξει με μια κόμπακτ ασύλληπτης ανάλυσης (πχ 12-24 MPixel) με υπέρ-ζουμ, αλλά ο απαιτητικός φωτογράφος και ο επαγγελματίας είναι καταδικασμένοι σκλάβοι, φόρου υποτελείς της βιομηχανίας του imaging και της τεχνολογίας. Εφόσον κάθε 5-10 χρόνια πρέπει να αλλάζουν μηχανές, σώματα, φακούς, μπαταρίες κλπ. Πέρα από τα προβλήματα της παγκοσμιοποίησης, του περιορισμού των φωτογραφήσεων, των κακοπληρωτών, και όλων των άλλων δυσκολιών, έχουν να αντιμετωπίσουν και το ξαφνικό θάνατο του εξοπλισμού τους από την έλλειψη τροφοδοσίας και τις ασυμβατότητες. Ας αφήσουμε που αρκετά εργοστάσια σταμάτησαν να παράγουν μηχανές.
Να πούμε και για τους φακούς; Ας μη ταραχτώ άλλο…
Και να ακόμη ένα στραβό κλίμα, που έπεσε, όπως ο Όλυμπος.
Μετά από μια επική πορεία με καταπληκτικές μηχανές, και ίσως ιστορικά λάθος αποφάσεις, που οδήγησαν στη δραματική πτώση πωλήσεων, η Olympus διακόπτει το σχεδιασμό και τη παραγωγή φωτογραφικών μηχανών (Ιούνιος 2020). Ακούστηκε η δικαιολογία πως βασικός λόγος πτώσης πωλήσεων που οδήγησε στο κλείσιμο, ήταν τα κινητά τηλέφωνα! Ως κάτοχος μηχανών του εργοστασίου μπορώ να πω σήμερα οτι το φόρμά 4/3 ποτέ δεν βόλεψε στη σύνθεση και έκανε δύσπιστους τους φωτογράφους. Αλλά η ιδέα να πέφτει το φως στον αισθητήρα με παράλληλες ακτίνες ήταν συναρπαστική. Το ίδιο και η απόδοση των μηχανών και η ποιότητα των οπτικών ήταν αυτή που έκανε τους φωτογράφους να αγαπήσουν και να αποκτήσουν αρχικά μια Olympus SLR και μετά μια dSLR .
Εγώ θα θυμίσω πως οι φωτογραφικές μηχανές δεν είναι φριτέζες και οι φωτογράφοι δεν είναι “χρήστες”! Έτσι μπας και ξυπνήσουν μερικοί.
Αυτό σημαίνει πολύ απλά, πως: η Olympus εγκαταλείπει το σκάφος και τους “ναύτες” της.
Αργά, η γρήγορα, όσοι έχουν μηχανές Olympus και φακούς, θα πρέπει να τα αντικαταστήσουν με κάτι άλλο (σε λίγο τέρμα ανταλλακτικά, service, μπαταρίες, ειδικά εξαρτήματα κλπ). Ωστόσο, όταν αργότερα δούμε στο δρόμο κάποιο με μια Olympus που ακόμη εργάζεται, θα μείνουμε κάγκελο!
Ζωή μετά θάνατο!
Γιάννης Γλυνός
