Ταξιδιωτική φωτογραφία

 Άσχετα από τι μας εξιτάρει περισσότερο, ο δρόμος, η ο προορισμός, κάθε ταξίδι έχει τα δικά του χαρακτηριστικά. Η ορατή πραγματικότητα που μας προσφέρει κάθε τόπος έχει την δική της ποιότητα και ο φωτισμός επηρεάζει τη διάθεσή μας θετικά, ή αρνητικά.

Οι μήνες του καλοκαιριού ευνοούν τα ταξίδια, τις φωτογραφίες και γενικότερα τις αλλαγές. Διακοπές αδέλφια και πάμε να φύγουμε, δρόμο. Αν τώρα μερικοί διακόπτουν με το αζημίωτο από την εργασία  όλο το χρόνο, ε τι να κάνουμε, υποτίθεται ότι υπάρχει ένα μάτι που βλέπει τις αδικίες. Ωστόσο, άνοιξη και φθινόπωρο είναι για εμένα οι ποιο καλές εποχές για φωτογραφίες, όσο για το χειμώνα; αν σου κάτσει, είναι αριστούργημα. Επομένως, πάμε για φωτογραφίες, "και άστε τα ψάρια να καούνε"!  

Ταξίδι χωρίς μετακίνηση και χωρίς φωτογραφική μηχανή δεν νομίζω ότι νοείται. Αλλάζοντας παραστάσεις δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να μην δούμε κάτι που θα θελήσουμε να το φωτογραφήσουμε, είτε είμαστε φανατικοί λάτρεις της φωτογραφίας, είτε ευκαιριακοί φωτογράφοι. Υπάρχουν και μερικοί τύποι που αδιαφορούν πλήρως για τη φωτογραφία, τι να κάνουμε;

 Όπως και να έχει, τα περισσότερα ταξίδια ξεκινάνε από το δικό μας τόπο και μας αναγκάζουν να διασχίσουμε αποστάσεις με κάθε διαθέσιμο μέσο για να φθάσουμε στο προορισμό που μπορεί να είναι μια σύγχρονη, μια παλιά πόλη, ή ένα όμορφο τοπίο (βουνό, παραλία, χωριό ίσως, αρχαιολογικός χώρος κλπ). Πολλές φορές η διαδρομή προς κάποιο προορισμό είναι πολύ ποιο συναρπαστική από τον προορισμό, και αντίθετα. Μπορεί επίσης τόσο το ταξίδι από και προς τον προορισμό αλλά και ο προορισμός να παρουσιάζουν τεράστιο φωτογραφικό ενδιαφέρον. Τι να την κάνεις τέτοια ζωή λοιπόν αν δεν έχεις μαζί μια φωτογραφική μηχανή; θα σκεφτεί κάθε ένας που του αρέσει να καταγράφει αυτό που βλέπει.

Τι χρειαζόμαστε

Ιδανικά μέσα για το ταξίδι αν θέλουμε να πάρουμε πολλές φωτογραφίες είναι τα τροχοφόρα όπως: αυτοκίνητο, μοτοσικλέτα, ακόμη και ένα ποδήλατο, και τέλος ένα πλοίο ίσως.

Όλα αυτά σημαίνουν πολλές λήψεις, αρκετό χρόνο πίσω από το σκόπευτρο για να πάρουμε τις ποιο καλές και όχι αδιάφορες φωτογραφίες, αρκετή διαθέσιμη μνήμη, απεριόριστη θα ήθελα εγώ, κανένα περιορισμό σε ενέργεια για τη φωτογραφική που σήμερα πλέον είναι ψηφιακή. Χρειαζόμαστε γρήγορη και καλή μηχανή γιατί ως γνωστό ο χρόνος περνάει ποιο γρήγορα όταν ταξιδεύουμε, παρά όταν καθόμαστε, το είπε και ο Αλβέρτος. Επίσης σημαίνει ότι χρειαζόμαστε καλό φακό τρία έως τέσσερα ζουμ επί, με δυνατότητα κάλυψης αρκετά μεγάλης γωνίας (ανάλογης το λιγότερο με τη γωνία κάλυψης του φακού των 28 χιλιοστών για το κλασσικό πλαίσιο 24x36). Η ποιο κατάλληλη φωτογραφική μηχανή για τη δουλειά αυτή δεν είναι κάποια ογκώδης και βαριά. Οι καθαρά επαγγελματικές dSLR με τους βαριούς και ακριβούς φακούς μάλλον δεν βολεύουν, ειδικά αν υπάρχει εναλλακτική ποιο πρόσφορη λύση. Από πείρα, ένας φακός ανάλογος με φακό 24-120 χιλιοστών για πλαίσιο 24x36 (χιλιοστών) είναι ιδανικός γιατί δεν θα χρειασθεί να τον αλλάξουμε για να καλύψουμε ένα θέμα. Ε, κι αν χάσουμε μια δυο φωτογραφίες επειδή δεν θα έχουμε μαζί μας τον υπέρ-τηλεφακό που ίσως αποκτήσαμε πρόσφατα, δεν χάθηκε ο κόσμος. Ανάλογος φακός με τον 24-120 σε κόμπακτ φωτογραφική μηχανή δύσκολα θα βρεθεί, κι αν βρεθεί θα παρουσιάζει μεγάλες παραμορφώσεις στα άκρα και χρωματικές εκτροπές. Ολοένα περισσότερο κυκλοφορούν κόμπακτ φωτογραφικές μηχανές με φακό ζουμ που είναι ανάλογος με τον 28-105 (και πάλι για το πλαίσιο 24x36) και έτσι αποτελούν πολύ καλές λύσεις για την ταξιδιωτική φωτογραφία αφού είναι επί πλέον μικρές και ελαφριές. Απλά συχνά θα χρειαστεί να τις περιμένουμε και να καθυστερούμε.

Το θέμα της αυτονομίας είναι αρκετά πολύπλοκο. Μια δεύτερη μπαταρία και ένας φορτιστής είναι πάντα απαραίτητα παρελκόμενα, αρκεί ο προορισμός να παρέχει εναλλασσόμενο ρεύμα 220 βολτ και πρίζες σαν τις δικές μας. Ακόμη ένα καλό αντιστατικό βουρτσάκι, μια τσάντα, ή θήκη προστασίας και ένα προστατευτικό του φακού για τον ήλιο, (το παλιό καλό αλεξήλιο η αλλιώς παρασόλι) είναι μερικά από τα μικρά αλλά χρήσιμα που σίγουρα θα χρειασθούν κάποια στιγμή και άντε να τα βρεις στην αλλοδαπή όταν δεν υπάρχει περίσσευμα χρόνου.

Σκέψεις για τον αδυσώπητο χρόνο

Ένα ταξίδι, κάθε ταξίδι, διακρίνεται για την απόσταση που θα καλύψουμε και τον χρόνο που έχουμε αγοράσει για να το κάνουμε. Πολύ δύσκολα περνάμε ξανά από το ίδιο μέρος για να το δούμε ξανά και διαφορετικό μέσα από το φακό, με ποιο καλό φωτισμό ενδεχόμενα. Ακόμη είναι δύσκολο να σταθούμε πολύ ώρα σε ένα σημείο μήπως και αλλάξει κάτι ως προς το φωτισμό και τη σύνθεση.  Όλα είναι μια και έξω, “Point and Shoot”. Πλαισιώνουμε και τραβάμε αναλογιζόμενοι πάντα τον διαθέσιμο χρόνο που τρέχει χωρίς δυνατότητα επιστροφής. Δεν είναι μόνο ότι πρέπει να πάρουμε κάποιες φωτογραφίες, πρέπει και να ζήσουμε, να νοιώσουμε την ατμόσφαιρα του ταξιδιού, του δρόμου, της τοποθεσίας, της πόλης και ότι άλλο τέλος πάντων είναι αυτό που βλέπουμε. Ένα είναι σίγουρο, αν μείνουμε κολλημένοι πίσω από το σκόπευτρο όσο κρατήσει το ταξίδι, στο τέλος δεν θα θυμόμαστε τίποτα και με δυσκολία θα αναγνωρίζουμε τι είναι αυτό που βλέπουμε στις φωτογραφίες, όταν επιστρέψουμε στα πάτρια εδάφη. Από τη στιγμή που σε ένα ταξίδι είναι σχεδόν ακατόρθωτο να πάρουμε τέλειες επαγγελματικές φωτογραφίες, σαν αυτές που πρέπει λογικά να έχουν οι φωτογράφοι της περιοχής που έχουν βρει τις ιδανικές θέσεις και τους φωτισμούς, αυτό που απομένει είναι να συλλάβουμε φωτογραφικά μόνο αυτό που βλέπουμε. Πρέπει να ζήσουμε δηλαδή την ορατή πραγματικότητα, τη στιγμή και τίποτα άλλο. Μόνο μια γρήγορη και αποτελεσματική ψηφιακή φωτογραφική θα μας δώσει κάτι τέτοιο. Μη ψάχνετε επομένως περίεργα προγράμματα, ειδικές ρυθμίσεις, συνδυασμούς που σπάζουν τα νεύρα. Δώστε στη φωτογραφική ένα πρόγραμμα αυτόματο, ένα πρόγραμμα για τοπίο, όχι όμως το πλήρως αυτόματο γιατί μπορεί να χρειασθεί να αντισταθμίσετε την έκθεση ± ένα η δυο στοπ. Μην επιλέξετε κάποια προτεραιότητα γιατί θα ξεχάστε στα επόμενα πέντε λεπτά της ώρας το χρόνο ή το άνοιγμα του φακού που έχετε ορίσει. Η προτεραιότητα που δίνει το αυτόματο πρόγραμμα έκθεσης είναι να μην βγει κουνημένη η φωτογραφίας σας, που είναι σωστό και λογικό για τις ταξιδιωτικές φωτογραφίες. Ποιος θα επιστρέψει στο ίδιο μέρος και πότε για να πάρει καθαρές-ακούνητες φωτογραφίες; Ακόμη ο αυτόματος έλεγχος του λευκού μπορεί να είναι απωθητικός ως ιδέα, όμως ξενοιάζουμε από τις αλλαγές φωτισμού με μια προϋπόθεση: να λειτουργεί σωστά η φωτογραφική με αυτή τη ρύθμιση. Αν προτιμάτε τις όποιες χρωματικές υπερβολές από την επιλογή  λευκού για φως ημέρας, είναι επίσης μια καλή απόφαση να φωτογραφίζετε με αυτή την ρύθμιση, ακόμη κι αν είστε χρονικά λίγο πριν την ανατολή, ή κοντά στη δύση. Οι φωτογραφίες με τη ρύθμιση αυτή είναι ποιο αισθαντικές –ατμοσφαιρικές όταν αρχίζει η ημέρα, ή όταν τελειώνει. Όπως και να έχει να θυμάστε ότι ο αυτόματος έλεγχος λευκού σπανίως αποδίδει σωστά μέσα σε ένα πλαίσιο από 3200 έως 5600 Kelvin και επομένως ο φωτισμός από τις διάφορες λάμπες δεν θα αποδοθεί σωστά. Αυτό ισχύει για τις περισσότερες φθηνές κόμπακτ. Το φλας ρυθμίστε το εκτός λειτουργίας και αν έχετε κόμπακτ αποφύγετε ευαισθησίες πάνω από 200 ISO.

Γιάννης Γλυνός