Ταξιδιωτική φωτογραφία

 Άσχετα από τι μας εξιτάρει περισσότερο, ο δρόμος, η ο προορισμός, κάθε ταξίδι έχει τα δικά του χαρακτηριστικά. Η ορατή πραγματικότητα που μας προσφέρει κάθε τόπος έχει την δική της ποιότητα και ο φωτισμός επηρεάζει τη διάθεσή μας θετικά, ή αρνητικά.

Οι μήνες του καλοκαιριού ευνοούν τα ταξίδια, τις φωτογραφίες και γενικότερα τις αλλαγές. Διακοπές αδέλφια και πάμε να φύγουμε, δρόμο. Αν τώρα μερικοί διακόπτουν με το αζημίωτο από την εργασία  όλο το χρόνο, ε τι να κάνουμε, υποτίθεται ότι υπάρχει ένα μάτι που βλέπει τις αδικίες. Ωστόσο, άνοιξη και φθινόπωρο είναι για εμένα οι ποιο καλές εποχές για φωτογραφίες, όσο για το χειμώνα; αν σου κάτσει, είναι αριστούργημα. Επομένως, πάμε για φωτογραφίες, "και άστε τα ψάρια να καούνε"!  

Ταξίδι χωρίς μετακίνηση και χωρίς φωτογραφική μηχανή δεν νομίζω ότι νοείται. Αλλάζοντας παραστάσεις δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να μην δούμε κάτι που θα θελήσουμε να το φωτογραφήσουμε, είτε είμαστε φανατικοί λάτρεις της φωτογραφίας, είτε ευκαιριακοί φωτογράφοι. Υπάρχουν και μερικοί τύποι που αδιαφορούν πλήρως για τη φωτογραφία, τι να κάνουμε;

 Όπως και να έχει, τα περισσότερα ταξίδια ξεκινάνε από το δικό μας τόπο και μας αναγκάζουν να διασχίσουμε αποστάσεις με κάθε διαθέσιμο μέσο για να φθάσουμε στο προορισμό που μπορεί να είναι μια σύγχρονη, μια παλιά πόλη, ή ένα όμορφο τοπίο (βουνό, παραλία, χωριό ίσως, αρχαιολογικός χώρος κλπ). Πολλές φορές η διαδρομή προς κάποιο προορισμό είναι πολύ ποιο συναρπαστική από τον προορισμό, και αντίθετα. Μπορεί επίσης τόσο το ταξίδι από και προς τον προορισμό αλλά και ο προορισμός να παρουσιάζουν τεράστιο φωτογραφικό ενδιαφέρον. Τι να την κάνεις τέτοια ζωή λοιπόν αν δεν έχεις μαζί μια φωτογραφική μηχανή; θα σκεφτεί κάθε ένας που του αρέσει να καταγράφει αυτό που βλέπει.

Τι χρειαζόμαστε

Ιδανικά μέσα για το ταξίδι αν θέλουμε να πάρουμε πολλές φωτογραφίες είναι τα τροχοφόρα όπως: αυτοκίνητο, μοτοσικλέτα, ακόμη και ένα ποδήλατο, και τέλος ένα πλοίο ίσως.

Όλα αυτά σημαίνουν πολλές λήψεις, αρκετό χρόνο πίσω από το σκόπευτρο για να πάρουμε τις ποιο καλές και όχι αδιάφορες φωτογραφίες, αρκετή διαθέσιμη μνήμη, απεριόριστη θα ήθελα εγώ, κανένα περιορισμό σε ενέργεια για τη φωτογραφική που σήμερα πλέον είναι ψηφιακή. Χρειαζόμαστε γρήγορη και καλή μηχανή γιατί ως γνωστό ο χρόνος περνάει ποιο γρήγορα όταν ταξιδεύουμε, παρά όταν καθόμαστε, το είπε και ο Αλβέρτος. Επίσης σημαίνει ότι χρειαζόμαστε καλό φακό τρία έως τέσσερα ζουμ επί, με δυνατότητα κάλυψης αρκετά μεγάλης γωνίας (ανάλογης το λιγότερο με τη γωνία κάλυψης του φακού των 28 χιλιοστών για το κλασσικό πλαίσιο 24x36). Η ποιο κατάλληλη φωτογραφική μηχανή για τη δουλειά αυτή δεν είναι κάποια ογκώδης και βαριά. Οι καθαρά επαγγελματικές dSLR με τους βαριούς και ακριβούς φακούς μάλλον δεν βολεύουν, ειδικά αν υπάρχει εναλλακτική ποιο πρόσφορη λύση. Από πείρα, ένας φακός ανάλογος με φακό 24-120 χιλιοστών για πλαίσιο 24x36 (χιλιοστών) είναι ιδανικός γιατί δεν θα χρειασθεί να τον αλλάξουμε για να καλύψουμε ένα θέμα. Ε, κι αν χάσουμε μια δυο φωτογραφίες επειδή δεν θα έχουμε μαζί μας τον υπέρ-τηλεφακό που ίσως αποκτήσαμε πρόσφατα, δεν χάθηκε ο κόσμος. Ανάλογος φακός με τον 24-120 σε κόμπακτ φωτογραφική μηχανή δύσκολα θα βρεθεί, κι αν βρεθεί θα παρουσιάζει μεγάλες παραμορφώσεις στα άκρα και χρωματικές εκτροπές. Ολοένα περισσότερο κυκλοφορούν κόμπακτ φωτογραφικές μηχανές με φακό ζουμ που είναι ανάλογος με τον 28-105 (και πάλι για το πλαίσιο 24x36) και έτσι αποτελούν πολύ καλές λύσεις για την ταξιδιωτική φωτογραφία αφού είναι επί πλέον μικρές και ελαφριές. Απλά συχνά θα χρειαστεί να τις περιμένουμε και να καθυστερούμε.

Το θέμα της αυτονομίας είναι αρκετά πολύπλοκο. Μια δεύτερη μπαταρία και ένας φορτιστής είναι πάντα απαραίτητα παρελκόμενα, αρκεί ο προορισμός να παρέχει εναλλασσόμενο ρεύμα 220 βολτ και πρίζες σαν τις δικές μας. Ακόμη ένα καλό αντιστατικό βουρτσάκι, μια τσάντα, ή θήκη προστασίας και ένα προστατευτικό του φακού για τον ήλιο, (το παλιό καλό αλεξήλιο η αλλιώς παρασόλι) είναι μερικά από τα μικρά αλλά χρήσιμα που σίγουρα θα χρειασθούν κάποια στιγμή και άντε να τα βρεις στην αλλοδαπή όταν δεν υπάρχει περίσσευμα χρόνου.

Σκέψεις για τον αδυσώπητο χρόνο

Ένα ταξίδι, κάθε ταξίδι, διακρίνεται για την απόσταση που θα καλύψουμε και τον χρόνο που έχουμε αγοράσει για να το κάνουμε. Πολύ δύσκολα περνάμε ξανά από το ίδιο μέρος για να το δούμε ξανά και διαφορετικό μέσα από το φακό, με ποιο καλό φωτισμό ενδεχόμενα. Ακόμη είναι δύσκολο να σταθούμε πολύ ώρα σε ένα σημείο μήπως και αλλάξει κάτι ως προς το φωτισμό και τη σύνθεση.  Όλα είναι μια και έξω, “Point and Shoot”. Πλαισιώνουμε και τραβάμε αναλογιζόμενοι πάντα τον διαθέσιμο χρόνο που τρέχει χωρίς δυνατότητα επιστροφής. Δεν είναι μόνο ότι πρέπει να πάρουμε κάποιες φωτογραφίες, πρέπει και να ζήσουμε, να νοιώσουμε την ατμόσφαιρα του ταξιδιού, του δρόμου, της τοποθεσίας, της πόλης και ότι άλλο τέλος πάντων είναι αυτό που βλέπουμε. Ένα είναι σίγουρο, αν μείνουμε κολλημένοι πίσω από το σκόπευτρο όσο κρατήσει το ταξίδι, στο τέλος δεν θα θυμόμαστε τίποτα και με δυσκολία θα αναγνωρίζουμε τι είναι αυτό που βλέπουμε στις φωτογραφίες, όταν επιστρέψουμε στα πάτρια εδάφη. Από τη στιγμή που σε ένα ταξίδι είναι σχεδόν ακατόρθωτο να πάρουμε τέλειες επαγγελματικές φωτογραφίες, σαν αυτές που πρέπει λογικά να έχουν οι φωτογράφοι της περιοχής που έχουν βρει τις ιδανικές θέσεις και τους φωτισμούς, αυτό που απομένει είναι να συλλάβουμε φωτογραφικά μόνο αυτό που βλέπουμε. Πρέπει να ζήσουμε δηλαδή την ορατή πραγματικότητα, τη στιγμή και τίποτα άλλο. Μόνο μια γρήγορη και αποτελεσματική ψηφιακή φωτογραφική θα μας δώσει κάτι τέτοιο. Μη ψάχνετε επομένως περίεργα προγράμματα, ειδικές ρυθμίσεις, συνδυασμούς που σπάζουν τα νεύρα. Δώστε στη φωτογραφική ένα πρόγραμμα αυτόματο, ένα πρόγραμμα για τοπίο, όχι όμως το πλήρως αυτόματο γιατί μπορεί να χρειασθεί να αντισταθμίσετε την έκθεση ± ένα η δυο στοπ. Μην επιλέξετε κάποια προτεραιότητα γιατί θα ξεχάστε στα επόμενα πέντε λεπτά της ώρας το χρόνο ή το άνοιγμα του φακού που έχετε ορίσει. Η προτεραιότητα που δίνει το αυτόματο πρόγραμμα έκθεσης είναι να μην βγει κουνημένη η φωτογραφίας σας, που είναι σωστό και λογικό για τις ταξιδιωτικές φωτογραφίες. Ποιος θα επιστρέψει στο ίδιο μέρος και πότε για να πάρει καθαρές-ακούνητες φωτογραφίες; Ακόμη ο αυτόματος έλεγχος του λευκού μπορεί να είναι απωθητικός ως ιδέα, όμως ξενοιάζουμε από τις αλλαγές φωτισμού με μια προϋπόθεση: να λειτουργεί σωστά η φωτογραφική με αυτή τη ρύθμιση. Αν προτιμάτε τις όποιες χρωματικές υπερβολές από την επιλογή  λευκού για φως ημέρας, είναι επίσης μια καλή απόφαση να φωτογραφίζετε με αυτή την ρύθμιση, ακόμη κι αν είστε χρονικά λίγο πριν την ανατολή, ή κοντά στη δύση. Οι φωτογραφίες με τη ρύθμιση αυτή είναι ποιο αισθαντικές –ατμοσφαιρικές όταν αρχίζει η ημέρα, ή όταν τελειώνει. Όπως και να έχει να θυμάστε ότι ο αυτόματος έλεγχος λευκού σπανίως αποδίδει σωστά μέσα σε ένα πλαίσιο από 3200 έως 5600 Kelvin και επομένως ο φωτισμός από τις διάφορες λάμπες δεν θα αποδοθεί σωστά. Αυτό ισχύει για τις περισσότερες φθηνές κόμπακτ. Το φλας ρυθμίστε το εκτός λειτουργίας και αν έχετε κόμπακτ αποφύγετε ευαισθησίες πάνω από 200 ISO.

Γιάννης Γλυνός

το δέντρο της φωτογραφικής γνώσης

Επιλέγοντας φωτογραφική μηχανή ανάλογα με το επίπεδο φωτογραφικής γνώσης

Παρατηρώντας τις φωτογραφίες μιας έκθεσης μαθητών φωτογραφίας, αναλογίστηκα  ποιες μπορεί να είναι οι πιθανές επιλογές μιας φωτογραφικής μηχανής σε σχέση με τις δυνατότητες εξέλιξης και γνώσης που μπορεί να προσφέρει στον φωτογράφο.

Ως τώρα, κατέγραφα την επιλογή φωτογραφικής μηχανής ανάλογα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά της. Σήμερα, θα προσπαθήσω να κινηθώ με τη λογική της φωτογραφικής γνώσης που έχει ο καθένας μας και τη σχέση που μπορεί να έχει αυτή η γνώση με την επιλογή μιας φωτογραφικής μηχανής. Αναφέρομαι στην επιλογή της πρώτης φωτογραφικής μηχανής, που ίσως να μην είναι και η μοναδική, αφού ο μάστορας που ίσως γίνει κάποια ημέρα ο νέος φωτογράφος, ποτέ δεν αντιμετωπίζει όλες τις εργασίες, με ένα μόνο εργαλείο.

Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε τη συνεχή εξάπλωση της φωτογραφικής ιδέας και την αύξηση των πωλήσεων των αυτόματων κυρίως φωτογραφικών μηχανών. 

Παλιότερα, στην Ελλάδα δεν υπήρχαν πολλές ευκαιρίες για να αποκτήσει κανείς μια αξιόλογη φωτογραφική μηχανή. Σήμερα οι περισσότερες από αυτές τις χειροκίνητες μηχανές «εποχής» έχουν πάρει τη θέση τους στα ράφια της ιστορίας, όμορφες και μόνες. Εκτός από κάποιες εξαιρέσεις, όπου μερικοί αθεράπευτα ρομαντικοί επιμένουν να φωτογραφίζουν με τις αγαπημένες τους αντίκες, οι περισσότεροι θα επιλέξουν μιαν αυτόματη ψηφιακή κόμπακτ.

Η φωτογραφική γνώση όμως συνεχώς αυξάνει με το γνωστικό υλικό που αφήνει παρακαταθήκη η μια γενιά φωτογράφων στην επόμενη, με τη συχνότητα φωτογράφησης και με τις φωτογραφίες που βλέπουμε, ή τραβάμε. Κάποιες παλιές τεχνικές ξεχνιούνται, χάνονται, αλλά η γνώσεις μας για την φωτογραφία αυξάνουν με γεωμετρική πρόοδο. Μα, θα πείτε, τι χρειάζεται σήμερα για παράδειγμα η φωτομετρία που απασχόλησε μια γενιά ερευνητών, τη στιγμή που οι περισσότεροι φωτογράφοι χρησιμοποιούν το πλήρως αυτόματο πρόγραμμα έκθεσης;

Πρώτον, η γνώση αυτή δεν χάθηκε αλλά ενσωματώθηκε στα προγράμματα αυτόματης έκθεσης κάνοντας τη ζωή των φωτογράφων ευκολότερη, όπως και τη φωτογράφιση.

Δεύτερον, είναι σαν την προπαίδεια. Όλοι χρησιμοποιούμε κομπιουτεράκι αλλά δεν παύει ούτε στιγμή να έχει την αξία της η επαλήθευση και να μας προσφέρει την ασφάλεια της δικής μας λογικής. 

Για να μάθει κανείς σήμερα τα πάντα για την φωτογραφία δεν θα αρκέσει μια ζωή. Επομένως, η αξία των αυτοματισμών που αυξάνουν τις δυνατότητες κάθε σύγχρονης φωτογραφικής μηχανής με αποκορύφωμα την κόμπακτ, αποκτά ιδιαίτερη σημασία για τα «πρωτάκια».

Η φωτογραφική γνώση έχει άμεση σχέση με τη φωτογραφική μηχανή, τα παρατήρηση, τον αριθμό των λήψεων. Αν υπάρχει ένα επίπεδο γνώσης που θα μπορούσε να αξιοποιήσει μια απλή-πρωτόγονη μηχανή αυτό σίγουρα δεν είναι το εισαγωγικό επίπεδο γνώσης του αρχάριου φωτογράφου, αλλά του προχωρημένου. Ανάλογα, και μια υπερσύγχρονη επαγγελματική ψηφιακή φωτογραφική ρεφλέξ, χρειάζεται αρκετές γνώσεις, που δεν είμαι όμως σίγουρος αν θα είναι περισσότερες, ή λιγότερες, από αυτές που χρειάζονται για να χειρισθεί κανείς μια κόμπακτ. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά πλέον προσφέρουν απίστευτες δυνατότητες, οι ρυθμίσεις είναι πάρα πολλές και κρίσιμες.  Αναγκαστικά πρέπει να θυμάται ο φωτογράφος και να γνωρίζει τι ακριβώς θα έχουν ως αποτέλεσμα οι ρυθμίσεις σε κάθε πιθανή λήψη.

Γεγονός είναι ένα. Σίγουρα οι καινούριες φωτογραφικές χρειάζονται καινούρια μυαλά και μεγαλύτερη περίοδο εξοικείωσης για να αποδώσουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους.

Έστω λοιπόν ένας νέος, ένα παιδί που δεν έχει ξαναδεί φωτογραφική μηχανή, ή, φωτογραφία. Τι φωτογραφική θα πρέπει να του προτείνουμε; Και ο πωλητής, ή, εγώ που θα δώσω τη συμβουλή αυτή ποιες γνώσεις κατέχουμε; Δεν είναι εύκολο να μπεις στα υποδήματα του άλλου αφού εκτός της γνώσης, είναι και οι προσωπικές ιδιορρυθμίες του καθενός. Αφήνω το βαλάντιο απέξω.

Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι υπάρχει πλήρης φωτογραφική άγνοια. Εδώ χρειάζεται να προτείνουμε μια καλή «εισαγωγική φωτογραφική μηχανή» με μόνη επιφύλαξη ίσως την ηλικία.

Ωραία λοιπόν. Επόμενο κρίσιμο ερώτημα. Ψηφιακή φωτογραφική , ή, με φιλμ; Η απάντηση είναι σχετική με τη διάθεση του ατόμου ως προς την τεχνολογία και το πόσες ώρες περνάει μπροστά στον υπολογιστή.

Η ψηφιακή φωτογραφική σίγουρα θα μάθει πολλά πράγματα στον αρχάριο, θα βοηθήσει τον φίλο μας/ φίλη μας, να πειραματισθούν παίρνοντας πολλές περισσότερες φωτογραφίες και με μικρότερο κόστος σε σχέση με το φιλμ. Είναι σύγχρονη και τεχνικά πλήρης ως λύση. Ωστόσο, ο χρόνος ασχολίας με το σκοτεινό θάλαμο και τις εκτυπώσεις, έχει αλλάξει όνομα μόνο και ονομάζεται σήμερα ψηφιακή επεξεργασία με υπολογιστή. Άρα; επί πλέον γνώση, τεχνική και εξοπλισμός.

Εδώ τίθεται βασικά το θέμα της επιλογής του συλλέκτη του φωτός, του ελέγχου του σκοπεύτρου και της απόκρισης. Εφόσον είναι λίγες οι φωτογραφικές ευκαιρίες και δεν συμβαίνει να είμαστε συνεχώς μπροστά σε ένα όμορφο θέμα, θα πρέπει ο αισθητήρας να είναι ο μεγαλύτερος και καλύτερος και η απόκριση στο πάτημα του κλείστρου να είναι η αμεσότερη δυνατή (στα πλαίσια πάντα των οικονομικών δυνατοτήτων). Σε κάθε άλλη περίπτωση, αυτό που θα μάθει ο νέος φωτογράφος θα είναι η απαράδεκτη ποιότητα φωτογραφίας, η αποτυχία, ο χαμένος χρόνος, ο άδικος κόπος, η χαμένη ευκαιρία, η ετεροχρονισμένη φωτογραφική στιγμή, τα ψεύτικα χρώματα. Για όλους αυτούς τους λόγους, θα πρέπει η φωτογραφική να είναι αντάξια των προσδοκιών. Από όσα μέχρι σήμερα έχω καταγράψει από τις ψηφιακές φωτογραφικές που έχω ελέγξει, μια καλή ψηφιακή κόμπακτ είναι καλή σαν πρώτο βήμα, αλλά σίγουρα η ψηφιακή ρεφλέξ είναι η «ιδανική» επιλογή μια και ο φωτογράφος έχει τον πλήρη έλεγχο της εστίασης και του κάδρου.

Ας περάσουμε στο επόμενο επίπεδο φωτογραφικής γνώσης που είναι ο ερασιτέχνης φωτογράφος.

Μπορούμε να γράψουμε βιβλίο για το τι σημαίνει ερασιτέχνης, «ερασιτέχνης», ή 

« ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΗΣ ».

Για εμένα, ο σημερινός νεαρός ερασιτέχνης είναι ο αυριανός μεγάλος φωτογράφος, ο επιτυχημένος επαγγελματίας, ίσως και ο μεγάλος δάσκαλος. Αργά ή γρήγορα και άσχετα με το επίπεδο φωτογραφικής δεινότητας, όλοι μας στο τέλος της φωτογραφικής μας πορείας, θα ξαναγίνουμε οι ερασιτέχνες φωτογράφοι της νιότης μας. Έτσι ο νέος ερασιτέχνης πρέπει να μάθει την πειθαρχία, την ποιότητα, την ακρίβεια, τον έλεγχο, την απλότητα, την δύναμη αλλά και τις αδυναμίες της φωτογραφίας. Και πως θα γίνουν όλα αυτά; Με μια φθηνή, πλήρως αυτόματη κόμπακτ; Ούτε λόγος να γίνεται, ξεχάστε το.

Επόμενα στάδια φωτογραφικής γνώσης υπάρχουν αρκετά. Ένα από αυτά είναι ο επαγγελματίας. Ο επαγγελματίας πληρώνεται για τις γνώσεις του και τις υπηρεσίες του, όσο για τις φωτογραφικές μηχανές που επιλέγει, έχουν λίγη, ή, ελάχιστη σχέση με αυτές που μπορούμε να αποκτήσουμε όλοι εμείς μια και κοστίζουν χιλιάδες Ευρώ. Δεν τίθεται λοιπόν θέμα να τους συμβουλεύσω εγώ καθώς είναι και θέμα εντυπωσιασμού του μελλοντικού πελάτη.

Στη συνέχεια έχουμε τους δάσκαλους, ή καθηγητές φωτογραφίας. Δεν υπάρχει λόγος να συμβουλεύσει κανείς ένα δάσκαλο ποια φωτογραφική να πάρει, το αντίθετο, θα προστρέξουμε στη βοήθειά του καθώς είναι λογικό να έχει περάσει από όλα τα στάδια, αν προλάβει. Η συμβουλή που θα δώσει λογικά, είναι η επιλογή χειροκίνητης ρεφλέξ με φιλμ γιατί διαφορετικά όλη η προηγούμενη φωτογραφική γνώση, η προπαίδεια που λέγαμε, θα χαθεί και δεν θα υπάρξει συνέχεια στη φωτογραφική πορεία εξέλιξης. Παρά το ότι για πολλούς το φιλμ πέθανε και οι μηχανές είναι πλέον ψηφιακές, παραμένει μια διαθέσιμη τεχνολογία που δεν πρέπει να πάει στα άχρηστα.

Εδώ θα συμφωνήσω αρχικώς, αλλά θα διαφωνήσω ριζικώς στη λογική «μόνο φωτογραφική για φιλμ», και μάλιστα, «μόνο χειροκίνητη». Ο λόγος είναι πως η φωτογραφία εξαρτάται άμεσα από την τεχνολογία και έτσι αρνούμενοι τη ψηφιακή φωτογραφική μηχανή αλλά και την αυτόματη με τις πλήρεις επιλογές, είναι σαν να κλείνουμε τα μάτια τη στιγμή που ως φωτογράφοι πρέπει να μάθουμε «να βλέπουμε οτιδήποτε, μέσα από οτιδήποτε». Με μια τέτοια στάση, σύντομα θα καταλήξουμε στο «στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα». Πρέπει δηλαδή να μάθει να χειρίζεται και να αξιοποιεί ο φωτογράφος οτιδήποτε υπάρχει διαθέσιμο στην εποχή του.

Πέρα από αυτή τη κατάταξη επιπέδων φωτογραφικής γνώσης, υπάρχει και η κλίμακα ανάλογα με τον τρόπο υπολογισμού της έκθεσης που εφαρμόζει, ή, θα εφαρμόσει ο φωτογράφος.

Να θυμάστε, «φωτογραφία σημαίνει έλεγχος».

Με βάση τον έλεγχο φωτισμού, έχουμε:

1) αρχικό επίπεδο φωτογράφησης με το πλήρως αυτόματο πρόγραμμα έκθεσης. Εδώ ο φωτογράφος σκοπεύει και φωτογραφίζει αδιαφορώντας για όλα τα τεχνικά προβλήματα.

2) στο αμέσως επόμενο επίπεδο η φωτογράφηση γίνεται με το αυτόματο πρόγραμμα έκθεσης αλλά και με παρεμβάσεις αντιστάθμισης ± 1 ή 2 EV, ή, με το έξυπνο -ευέλικτο πρόγραμμα όπως λέγεται (shift program).

3) το επόμενο επίπεδο είναι φωτογράφηση με πρόγραμμα προτεραιότητας κλείστρου, ή διαφράγματος. Συνήθως θα το ονομάσουν "δημιουργικό" πρόγραμμα, αλλά είναι ένα μόνο από τα πολλά.

4) το ανώτερο επίπεδο είναι η φωτογράφηση με εντελώς χειροκίνητα στοιχεία έκθεσης με βάση αυστηρά μόνο αυτό που θέλουμε εμείς να «γράψει η φωτογραφία μας» και που κανένα από όλα τα προηγούμενα κόλπα τεχνητής νοημοσύνης δεν θα το «κατανοήσει». Εδώ θα κατατάξω αναγκαστικά και όσους φωτογραφίζουν με σημειακή φωτομέτρηση, με το ζωνικό σύστημα, με φωτομέτρηση με όργανο χειρός κλπ.

Ας έρθουμε όμως και στην σκληρή πραγματικότητα και ας μην είμαστε αιθεροβάμονες.

Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι  που η φωτογραφία τους ενδιαφέρει μόνο ως εμπορική εφαρμογή και μόνο ως προς το πόσο θα στοιχίσει. Το βλέπουμε από το πόσοι πραγματικοί φωτογράφοι απόμειναν στην αγορά εργασίας.

Οικονομικά προβλήματα και άγνοια πάνε μαζί. Πολλοί νέοι φωτογράφοι με ρωτάνε σε ποια ανάλυση να σαρώσουν τις φωτογραφίες τους για να μην τους τις αντιγράψουν οι επιτήδειοι, ή με ρωτάνε παραδοσιακοί φωτογράφοι τι πρέπει να κάνουν γιατί βλέπουν το παραδοσιακό τους αντικείμενο να χάνεται. Δεν σταματάει να αλλάζει ο κόσμος και η ψηφιακή φωτογραφία ήρθε για να μείνει με τις ευκολίες που μας προσφέρει. Μένει να δούμε πόσοι από εμάς θα συνεχίσουν να κατέχουν ένα επίπεδο φωτογραφικής γνώσης ικανό να διατηρήσει στη ζωή την ποιότητα και την πιστότητα του φιλμ, αλλά χωρίς το φιλμ πλέον, και με ποιο κόστος φυσικά.

Έτσι λοιπόν σήμερα η πλέον λογική, αξιοπρεπής πρόταση για τον νέο φωτογράφο είναι η αγορά μιας ρεφλέξ φωτογραφικής για φιλμ, η οποία θα είναι αυτόματη αλλά και με δυνατότητες επιλεκτικών ρυθμίσεων. Στη συνέχεια, ένας καλός σαρωτής διαφανειών θα γεφυρώσει τη ψηφιακή με την αναλογική εποχή. Όμως σαρωτές πλέον δεν διαθέτει η αγορά! Χάθηκαν μαζί με τις μηχανές για φιλμ.

Ένα βήμα πάρα πέρα, κάνοντας μικρές υποχωρήσεις, η δεύτερη ψηφιακή φωτογραφική δεν θα πρέπει σήμερα να είναι παρά  μόνο μια από τις καλύτερες ψηφιακές κόμπακτ με ανάλυση όχι λιγότερη από 6 Mpixel. Το ότι κυκλοφορούν σήμερα κόμπακτ με 12 και 16 Mpixel είναι άνευ σημασίας.

Αυτός ο εξοπλισμός πιστεύω θα καλύψει πολλές ανάγκες και θα βοηθήσει το φωτογράφο μέσα σε λίγο χρόνο να αποκτήσει πολλές απαραίτητες τεχνικές γνώσεις και σε βάθος.

Όσο για την αισθητική που είναι άλλο πολύ σοβαρό θέμα, θα πρέπει να διαβάζει κανείς στον ελεύθερο χρόνο του, να παίρνει πολλές φωτογραφίες, να τις κρίνει αλλά  να βλέπει και τις φωτογραφίες άλλων καταξιωμένων και ιστορικών φωτογράφων. Υπάρχει πάντα κι ο καλός κινηματογράφος.

Αν πάλι η απόφαση έχει παρθεί και είναι ψηφιακή φωτογραφική μηχανή ανυπερθέτως, τότε η συμβουλή μου είναι για μια ψηφιακή ρεφλέξ, το κόστος της οποίας θα ορίσετε ανάλογα με τις δυνατότητες. Να θυμάστε πως κάθε συμβιβασμός σε ποιότητα, ή σε δυνατότητες, δεν είναι τίποτα άλλο από χαμένα χρόνια δημιουργικής φωτογραφίας.

Θα πείτε καλά και ωραία μας τα είπες, που θα βρούμε τα ευρώ δεν μας λες. Δεν είπα όμως πως η φωτογραφική μηχανή είναι κάτι ευτελές, ή, φθηνό και «δεν υποσχέθηκα ποτέ κανένα ροζ κήπο». Αντίθετα, αυτό που λέω σε όλους είναι πως η καλή φωτογραφική μηχανή κοστίζει, αλλά το αξίζει.

Αν και είναι τέχνη η φωτογραφία, εντούτοις δεν εκτιμάται ανάλογα και τελικά αν δεν προσέξουμε, γίνεται το ευτελές που αναπαράγεται με την ταχύτητα εξάπλωσης μιας πανδημίας.

Τούτο μονάχα θα σας πω,  η φωτογραφία έχει την αξία που εμείς της δίνουμε και αν δεν «κατέχεις πράμα», που λένε και στη Κρήτη, είναι όλα μάταια.

Όσο για μένα; Ζω μια σχέση ατέλειωτης αγάπης, αλλά και μίσους με τη τεχνολογία από τη πρώτη μου φωτογραφική μηχανή.

Ποια είναι η σχέση μου με την τεχνολογία;

Oldies, but goodies.

Γιάννης Γλυνός

πρόγραμμα -auto

Φωτογραφήστε με... πρόγραμμα

Οι σύγχρονες φωτογραφικές μηχανές (ψηφιακές στο σύνολο σχεδόν), διαθέτουν μια πληθώρα δυνατοτήτων και ευκολιών, που πολλές φορές μένουν αχρησιμοποίητες, ωστόσο δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχει φωτογραφήσει κανείς με τη βασικότερη επιλογή αυτόματης λειτουργίας που ονομάζεται πρόγραμμα (Program ή P). Η απλότητα για το χειριστή της μηχανής είναι και η βασική ιδέα του προγράμματος αυτόματης λειτουργίας.

Τι κάνει όμως αυτό το πρόγραμμα;

Οι μηχανές είναι εφοδιασμένες με πολλά προγράμματα, όλα αυτά τα προγράμματα, σε όλες τις φωτογραφικές μηχανές, κάνουν τα ίδια πράγματα; με τον ίδιο τρόπο; μπορεί αυτό το πρόγραμμα της δικής σας μηχανής να τα βγάλει πέρα σε όλες τις περιπτώσεις; υπάρχει κάποιο κοινό σημείο στο πρόγραμμα μιας φωτογραφικής μηχανής που κοστίζει 100 € και στο πρόγραμμα μιας φωτογραφικής μηχανής που κοστίζει 3.000€;

Ας βάλουμε τα πράγματα στη σειρά λοιπόν.

Πρώτα από όλα, υπάρχει τοποθετημένος στην φωτογραφική μηχανή ένας επεξεργαστής που αναλαμβάνει την αυτόματη λειτουργία κάνοντας συνδυασμούς δεδομένων που εισρέουν με συχνότητα ανάλογη των δυνατοτήτων του. Βλέπε στα τεχνικά χαρακτηριστικά  σειρές επεξεργαστών, κόστος, πυρήνες, ταχύτητα κλπ.

Άρα έχουμε ανάλογα με το κόστος της φωτογραφικής μηχανής, γρήγορους, πολύ γρήγορους ή απλά, κάποιους επεξεργαστές, όπου η ταχύτητα απόκρισης θα κρίνει και τις δυνατότητες της μηχανής που ελέγχονται τελικά από το πρόγραμμα.

Ανάλογα με τον τύπο της φωτογραφικής και το κόστος, τα δεδομένα μπορεί να είναι λίγα, ή πολλά (φωτισμός, εστιακή απόσταση, φωτεινότητα, κλείστρο, ετοιμότητας του φλας, κλπ). Πέρα όμως αυτές τις βασικές πληροφορίες είναι δυνατόν ο επεξεργαστής να λαμβάνει και πολλές άλλες πληροφορίες που προέρχονται από τους διάφορους αισθητήρες που πιθανόν να έχουν ενσωματωθεί στους μηχανισμούς μιας φωτογραφικής μηχανής ( wi-fi, gps, infrared, blue tooth, flash, αυτόματη εστίαση, άνοιγμα φακού, κλείστρο κλπ).

Όλα αυτά τα δεδομένα ελέγχονται, συνδυάζονται και τελικά ρυθμίζονται: ο φακός, το κλείστρο, το φλας ώστε έχουμε την τελική ακριβή έκθεση του φωτοευαίσθητου υλικού καταγραφής της φωτογραφίας μας.

Έχοντας μια βάση δεδομένων (θέμα προγραμματισμού) με τις πλέον λογικές και κοινές φωτιστικές καταστάσεις, την καλύτερη απόδοση του φακού που βρίσκεται ανάμεσα στο f=8 μέχρι και f=11, την ευαισθησία του συλλέκτη (ccd-cmos),  και την πιθανότητα να βγει κουνημένη μια φωτογραφία λόγω μεγάλου χρόνου έκθεσης (1/125 είναι ο πλέον βασικός χρόνος έκθεσης), το πρόγραμμα θα ελέγξει και θα ρυθμίσει την κάθε φωτογραφική μηχανή έτσι ώστε ο χρόνος του κλείστρου να είναι γύρω από το 1/125 του δευτερολέπτου, και να μην πέσει η τιμή αυτή κάτω από το 1/60 του δευτερολέπτου. Το άνοιγμα του φακού θα πρέπει να πάρει όποια τιμή είναι πιο πρόσφορη, από το μέγιστο άνοιγμα μέχρι το ελάχιστο. Προτεραιότητα δίνεται στο πλήρως αυτόματο πρόγραμμα στην ακούνητη φωτογραφία κι οχι στο βάθος πεδίου, βλέπε κλειστό διάφραγμα προς το f16. Η καθαρή εστίαση εξασφαλίζεται θα λέγαμε αρκετά ικανοποιητικά από την αυτόματη εστίαση της μηχανής.

Στην περίπτωση που λόγο φωτιστικών συνθηκών κάποια τιμή από τις προηγούμενες πέσει κάτω από τα ελάχιστα όρια, θα ζητηθεί αυτόματα η υποβοήθηση με το φλας και τις περισσότερες φορές θα ενημερωθεί και ο φωτογράφος για την πιθανότητα να βγει κουνημένη η φωτογραφία, ώστε να λάβει τα μέτρα του χρησιμοποιώντας τρίποδο. Ανάλογα, πάνω από τα ελάχιστα όρια, θα χρησιμοποιηθεί ολοένα μικρότερος χρόνος κλείστρου και πιο κλειστό άνοιγμα φακού, όσο επιτρέπεται από τον  μηχανισμό ελέγχου της ίριδας (άνοιγμα φακού). Το πρόγραμμα θα ρυθμίσει την έκθεση ανάλογα και με την εστιακή απόσταση του θέματος από το φακό μας, υπολογίζοντας την ανάλογη ενδεχόμενη αύξηση της έκθεσης (φωτογράφηση macro). Αυτά είναι τα ελάχιστα - τυπικά που θα κάνει το ποιο απλό πρόγραμμα. Από εδώ και πέρα αρχίζουν τα δύσκολα, γιατί ανάλογα με τον επεξεργαστή που έχει τοποθετηθεί, με το φωτόμετρο και το πώς υπολογίζει τον φωτισμό, και τέλος ανάλογα με την ποιότητα του φωτισμού (ημέρας, τεχνητός φωτισμός, φθόριο κλπ), ο επεξεργαστής θα πρέπει να κάνει περισσότερους και πλέον πολύπλοκους υπολογισμούς σε χρόνο απίθανα μικρό για να ρυθμίσει την λειτουργία της φωτογραφικής μηχανής. Το ζητούμενο είναι να πάρουμε μια σωστή φωτογραφία την στιγμή που την θέλουμε και όχι μετά από κάποια δευτερόλεπτα, που είναι πολύ πιθανόν να μην μας χρειάζεται πλέον, ή να είναι σε λάθος τόπο και χρόνο. Άρα λοιπόν το πρόγραμμα αντιδρά και ελέγχει την φωτογραφική μας μηχανή (κλείστρο και άνοιγμα φακού), αλλά η ταχύτητα απόκρισης και το πόσες λειτουργίες μπορεί να πραγματοποιήσει ταυτόχρονα, έχει να κάνει με το κόστος (βασικά). Λέμε «βασικά», γιατί θα παρατηρήσουμε κάποιες ανακολουθίες στο συσχετισμό κόστος-αποτελεσματικότητα σε πολλές φωτογραφικές μηχανές με το ίδιο κόστος, που έχει να κάνει και με το πόσο καλογραμμένο είναι το λογισμικό, ώστε να «τρέχει» πιο γρήγορα στο δεδομένο επεξεργαστή.

Γενικά, ένα απλό, αλλά πλήρως αυτόματο πρόγραμμα έκθεσης, ποτέ δεν θα αφήσει τον φωτογράφο να κάνει και κάτι άλλο, όπως πχ, να αλλάξει χρόνο κλείστρου ή άνοιγμα φακού.

Συμπεράσματα

Το πρόγραμμα αυτόματης φωτογράφησης θα μας δώσει ταχύτητες κλείστρου από 1/60 του δευτερολέπτου, μέχρι το ανώτερο όριο που επιτρέπει το κλείστρο και άνοιγμα φακού από το ελάχιστο μέχρι το μέγιστο. Προτεραιότητα δίνονται στους χρόνους κλείστρου 1/125 και 1/250 του δευτερολέπτου και στο άνοιγμα φακού f=8. Μετά τα ανώτερα όρια (φακού και κλείστρου), ενδέχεται να μην μας αφήσει να φωτογραφήσουμε (ανάλογα με το μοντέλο της φωτογραφικής μηχανής) και ίσως να μας ενημερώσει για την πιθανότητα ότι έχουμε ξεπεράσει τα όρια. Η λειτουργία αυτή είναι χρήσιμη στη φωτογράφηση ποικιλίας θεμάτων όπως: τοπίο, στιγμιότυπο, ηλιοβασιλέματα, καιρικά φαινόμενα, εκδηλώσεις, οικογενειακές φωτογραφίες και γενικά, όπου υπάρχει επαρκής φωτισμός το πρόγραμμα θα μας δώσει μια σωστή έκθεση και δεν θα μας εκθέσει. Ένα καλό και ευέλικτο πρόγραμμα αυτόματης φωτογράφησης, είναι τόσο πολύτιμο βοήθημα, που αν ξαφνικά το χάναμε, ελάχιστοι από εμάς θα μπορούσαν να συνεχίσουν να φωτογραφίζουν.

Γιάννης Γλυνός

Σύνθεση, ασκήσεις

Ασκήσεις επι χάρτου

Το πρώτο πράγμα που παρατηρούμε σε μια φωτογραφία είναι το θέμα της, αμέσως μετά τη σύνθεση και το κάδρο, τι είναι δηλαδή αυτό που κοιτάζουμε και πως μας το δείχνει η φωτογραφία.

Η σειρά αυτή μπορεί να αντιστραφεί για πολλούς και διάφορους λόγους.

Το θέμα μιας φωτογραφίας, δεν είναι δυνατό πάντα, να μπει σε καλούπια και κανόνες. Μπορεί να είναι οτιδήποτε, φωτογραφημένο κατά τη κρίση και τις δυνατότητες φωτογράφου, μηχανής, φωτισμού κλπ.  

Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι φωτογραφικοί κανόνες προσέγγισης για κάμποσα θέματα, αλλά ακούστε με και ποτέ μην γίνετε τυφλοί σκλάβοι στους κανόνες αυτούς.

Γενικά θα έλεγα οι κανόνες έγιναν για να μπορούμε να τους παραβαίνουμε.

Η τεχνική στην φωτογραφία, μια σωστή δηλαδή φωτογραφία που έχει τραβηχτεί με όλους τους κανόνες, έχει τόση σχέση με την φωτογραφική τέχνη, όση έχουν η γραμματική και το συντακτικό με την λογοτεχνία.

Τις περισσότερες φορές ένα άρτιο τεχνικά έργο, δεν έχει καμιά σχέση με αυτό που γενικά είναι αποδεκτό ως έργο τέχνης.

Το μήνυμα και το θέμα δεν μπαίνουν εύκολα σε καλούπια. Αντίθετα

το φωτογραφικό κάδρο, η σύνθεση και η σωστή τεχνική αξιοποίησης του φωτογραφικού εξοπλισμού υπακούουν σε κανόνες.

Ωστόσο και πάλι, η τεχνική είναι απαραίτητη για να υπάρξει η μαγεία της φωτογραφίας και να μη χαθεί στη κακοτεχνία και την άγνοια της χρήσης του μέσου.

Πλαίσιο-κάδρο

Πρώτος κανόνας είναι το πλαίσιο της φωτογραφικής μας μηχανής. Το πλαίσιο προκύπτει από τα μεγέθη εκτύπωσης και από τις αισθητικά, περισσότερο αποδεκτές αναλογίες. Συνήθως είναι 1:1,5 (24x36 χιλιοστά) ή 1:1 (6x6 εκατοστά). Σπανιότερα θα βρούμε σε ερασιτεχνική φωτογραφική μηχανή κάδρο 56x72 χιλιοστά ή 6x9 εκατοστά. Θα δεχτούμε το κάδρο της μηχανής των 35 χιλιοστών (24x36 χιλιοστά), σαν το πιο διαδεδομένο και θα  έχουμε αυτό σαν βάση για να αρχίσουμε από κάπου.

Υπάρχει μια άσκηση που μπορούμε να κάνουμε, προκειμένου να μάθουμε να τοποθετούμε εύκολα και σωστά, ή εντυπωσιακά, τα θέματά μας μέσα στο κάδρο αυτό. Τοποθετούμε σε μαύρο χαρτόνι (συμβολίζει το χώρο που μας περιβάλλει), περίπου 40x50 εκατοστά, ή και μεγαλύτερο, ένα λευκό χαρτί 24x36 εκατοστά και το κολλάμε στο κέντρο, αφήνοντας ίσες αποστάσεις από όλες τις πλευρές. Κόβουμε από μαύρο χαρτί ή χαρτόνι, τα σχήματα: κύκλο και τετράγωνο, σε διάφορες διαστάσεις από 5 εκατοστά διάμετρο, ή, την κάθε πλευρά, μέχρι και 30 εκατοστά, σε βήματα ανά 5 εκατοστά. Επίσης κόβουμε μαύρες λουρίδες 40 εκατοστά μήκος και πάχος 10 εκατοστά περίπου και ορθογώνια παραλληλόγραμμα 5x10, 10x20, 15x25 εκατοστά αντίστοιχα. Μπορούμε επίσης να κόψουμε και τρίγωνα με αντίστοιχες επιφάνειες. Αυτά τα σχήματα, μεμονωμένα ή σε συνδυασμούς, όποιους θέλετε, προσπαθήσετε να τα τοποθετήσετε στη λευκή επιφάνεια 24x36 εκατοστά, που έχετε κολλήσει στο μαύρο χαρτόνι δημιουργώντας συνθέσεις.

Με τις μαύρες λουρίδες, μπορείτε ακόμη να κάνετε μάσκες σε υπάρχουσες φωτογραφίες. Η χρυσή τομή είναι 2:3 ή 1:1,5 και μπορείτε να τη γράψετε απαλά με το βάρος μαλακού μολυβιού, ίσα-ίσα που να φαίνεται για να μη ενοχλεί. Στο πλαίσιο 24x36 εκατοστά, υπάρχουν αρκετές χρυσές τομές που μπορείτε να βρείτε, αν και πολλές φορές το να ξεφύγουμε λίγο, ή πολύ, από αυτή την αναλογία,  είναι ένα καλός τρόπος να τραβήξουμε τη προσοχή. Η χρήση της χρυσής τομής, είναι η σωστή λύση στην ανάγκη, αλλά δεν είναι το κατάλληλο φάρμακο για όλες τις περιπτώσεις. Προσπαθήσετε να κάνετε λοιπόν όποιο συνδυασμό θέλετε μέσα στο κάδρο σας (24x36), σαν να είναι κανονική φωτογραφική μηχανή.

Οι εικόνες που βλέπουμε με τα μάτια μας γύρω μας, αποτελούνται από γεωμετρικά σχήματα, τα οποία στη φωτογραφία φαίνονται σαν επίπεδα περιγράμματα. Αν μισοκλείσουμε τα μάτια μας, μπορούμε να κάνουμε αυτή την αναγωγή. Στην αρχή θα είναι δύσκολα, αλλά με λίγη προσπάθεια πολύ ευκολότερα και σε λίγο χρόνο θα μάθουμε να βλέπουμε σχήματα και φόρμες πολύ εύκολα.

Τα σχήματα αυτά είναι: Κύκλος, έλλειψη, τετράγωνο κανονικό, πλάγιο τετράγωνο, τρίγωνο, πολύγωνο, γραμμές.

 Όλα τα σχήματα, ανεξαρτήτως μεγέθους, τείνουν στο να γίνουν σημεία, μικρά κυκλικά αποτυπώματα, στίγματα στο χώρο, όσο απομακρυνόμαστε από αυτά.

Έτσι η δυναμικότητα του σημείου πηγάζει από το ότι είναι η μητέρα όλων των σχημάτων στο χώρο και το διάστημα.

Ένα σημείο ορίζεται από τη τομή δυο γραμμών (δυο διαστάσεις), ή τριών γραμμών κλπ. Με δυο σημεία και 4 τεμνόμενες γραμμές, μπορούμε να ορίσουμε το κάδρο μας, ή το πλαίσιο λήψης της φωτογραφίας (δυο απέναντι γωνίες του τετραγώνου, του αισθητήρα, του φωτογραφικού χαρτιού).

Ένα σημείο, μπορεί όταν το πλησιάσουμε να αποκαλυφθεί ως οτιδήποτε σχήμα μικρό, ή  μεσαίο, ή τεράστιο σε μέγεθος.

Το σημείο στη φωτογραφία χρησιμεύει περισσότερο ως θέση παρατήρησης στο χώρο-χρόνο, ή ως εικονοστοιχείο στη ψηφιακή φωτογραφία που προσδιορίζει τη θέση (συντεταγμένες) και τη χρωματική του αξία σε ένταση και χρώμα (RGB). Ένα παράδειγμα, 640 οριζόντια επί 480 κάθετα σημεία-εικονοστοιχεία είναι δυνατό να αποτελέσουν μια ψηφιακή φωτογραφία χαμηλής ανάλυσης (δομή της ψηφιακής εικόνας) ή τεράστια τετράγωνα, αν μεγεθύνουμε ένα σημείο της ψηφιακής εικόνας. Ακριβώς σαν να παρατηρούμε τον έναστρο ουρανό το βράδυ και να είχαμε τη δυνατότητα να πάμε κοντά σε σημείο που επιλέξαμε, όπου θα βλέπαμε πως είναι ένα άστρο, πλανήτης κλπ.

Ένα σημείο, αν και δεν είναι σχήμα, είναι το ίδιο σημαντικό για τη φωτογραφία και τη σύνθεση, όπως και τα σχήματα, διότι τραβάει τη προσοχή και το ενδιαφέρον του παρατηρητή.

Δοκιμές-ασκήσεις

Μια καλή άσκηση είναι να πάρετε φωτογραφίες από εφημερίδες και περιοδικά και να μαρκάρετε στη αρχή με μολύβι και μετά πιο γενικά με μαρκαδόρο τα περιγράμματα αυτά, προσπαθώντας να καταλήξετε σε όσο γίνεται πιο απλές φόρμες-σχήματα.

Επίσης μπορείτε να ενώνετε με γραμμές τα σημεία ενδιαφέροντος, έτσι θα δείτε τις δυναμικές γραμμές που συνήθως υπάρχουν σε φωτογραφίες που δείχνουν δράση και κίνηση. Δεν υπάρχει καμιά όμορφη φωτογραφία άξια συλλογής, απόκτησης, ανάρτησης που να μην έχει σημεία ενδιαφέροντος. Μπορείτε επίσης να προσπαθήσετε να κάνετε καλύτερο κάδρο από αυτό που είδη υπάρχει σε μια φωτογραφία, αρχίστε από τις τυπωμένες στα περιοδικά. Για να το πετύχετε αυτό πρέπει να φτιάξετε δύο μαύρες  ορθές γωνίες με μήκος 30x40 εκατοστά και πάχος περίπου 5 εκατοστά τη κάθε πλευρά, ή να χρησιμοποιήσετε τις μαύρες λουρίδες. Με αυτές μπορείτε να κάνετε όποιο κάδρο θελήσετε στις περισσότερες φωτογραφίες που θα δείτε στα έντυπα. Θα διαπιστώσετε πολύ σύντομα ότι μια καλή φωτογραφία δεν επιδέχεται κανενός είδους αλλαγή ή βελτίωση του κάδρου της χωρίς να χαλάσει.

Τα σχήματα σημαίνουν και κάποια πράγματα (σημειογραφία). Έτσι μια γραμμή οριζόντια κατά μήκος του 24x36, σημαίνει τον ορίζοντα, ηρεμία, σταθερότητα, διαχωρισμό σε πάνω και κάτω. Ο κύκλος (ήλιος στο ηλιοβασίλεμα), είναι κίνηση, ανακύκλωση, ζωή, περιβάλλον, σύνολο. Η κάθετη γραμμή σημαίνει ένταση-διαχωρισμό, η διαγώνια σημαίνει κίνηση, αν οδηγεί πάνω άνοδο, αισιοδοξία,  αν οδηγεί κάτω πτώση, κάθοδο, απαισιοδοξία. Γραμμές που συγκλίνουν σε ένα σημείο, το τονίζουν και δείχνουν και το βάθος. Το νέτ και το φλου επίσης είναι εργαλεία πολύ σημαντικά για τον προσδιορισμό του θέματος και το τονισμό του. Κάντε τις ασκήσεις αυτές αν έχετε χρόνο και θα δείτε με πόση ευκολία θα στήνετε το κάδρο σας.

Το πως διαβάζουμε κείμενο ή βλέπουμε μια φωτογραφία, έχει άμεση σχέση. Έτσι το μάτι μας κινείται από την επάνω αριστερή γωνία-σημείο, προς τα δεξιά. Στο τέλος της γραμμής γυρίζει πάλι αριστερά και πάει στην από κάτω γραμμή. Αυτό γίνεται μέχρι να τελειώσουν όλες οι γραμμές του κειμένου.

Το μάτι θα καταλήξει στη κάτω δεξιά γωνία-σημείο ορισμού του κάδρου-πλαισίου, που έχει όμως μικρότερη ένταση από το άνω αριστερό που είναι και η αρχή της ανάγνωσης.

Με τη πρακτική-λογική αυτή, ένα σχήμα ίσης αξίας-έντασης (επιφάνεια, χρώμα, φως, υφή κλπ) αποκτά ιδιαίτερη αισθητική αξία ανάλογα με τη θέση του στο πλαίσιο, και ανάλογα με το πως κρατάμε και βλέπουμε μια φωτογραφία. Το επάνω-κάτω σε μια σελίδα κειμένου εύκολα προσδιορίζεται από τα γράμματα και τις λέξεις. Στη φωτογραφία αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί αισθητικά, συνθετικά με προσωπική δημιουργική επιλογή του φωτογράφου.

Την σειρά αυτή στην ανάγνωση δεν ακολουθούν όλοι οι λαοί του κόσμου. Έτσι θα διαπιστώσουμε πολλές φορές μια αρκετά διαφορετική προσέγγιση στη φωτογραφική σύνθεση από τους Ιάπωνες σε σχέση με τους Δυτικούς φωτογράφους. Αν και θα προσπαθήσουν όλοι να βρουν μια κοινά αποδεκτή γλώσσα. Γενικά μια φωτογραφική μηχανή τύπου ρεφλέξ, με σκόπευση δηλαδή απευθείας μέσα από το φακό, είναι το καλύτερο εργαλείο για τον απόλυτο έλεγχο της φωτογραφικής σύνθεσης. Μια φωτογραφική μηχανή αυτού του τύπου θα πρέπει να είναι ο τελικός στόχος κάθε απαιτητικού φωτογράφου.

Γιάννης Γλυνός

RTFM, 12κάλογος

Μικρές φωτογραφικές συμβουλές.

Μια φωτογραφική μηχανή δεν είναι καλή μόνο για τις διακοπές και τις εκδρομές. Δεν είναι μόνο οι αναμνήσεις που μπορούν άνετα να κλειστούν στο παλιό κουτάκι που λέγεται σκοτεινός θάλαμος και να καταγραφούν σε φιλμ, ή σε ψηφία σήμερα.

Με τη βοήθεια και τη χρήση της φωτογραφικής μηχανής μπορείτε να φτιάξετε με φωτογραφίες άνετα μια βάση δεδομένων από έργα τέχνης που πιθανό να έχετε, από εργασίες που έχετε κάνει ή θα θέλατε να κάνετε, π.χ., σπίτια, κήποι, μεγάλα κτήρια, εκθέσεις ωραία τοπία κλπ.

Σε πολλά επαγγέλματα μπορείτε να βοηθηθείτε με μια φωτογραφική μηχανή, αρκεί να ασχοληθείτε λιγάκι.

Η φωτογραφία είναι τέχνη και τεχνική. Αφήστε τις εικόνες να μιλήσουν, πέστε με φωτογραφίες όσα δεν μπορείτε με το στόμα, ή, κάντε ότι φωτογραφία σας αρέσει επειδή έτσι σας εκφράζει.

Βγάλτε τα απωθημένα σας, δημιουργήστε και άστε τα ηθικά διδάγματα για τους άλλους. Μάθετε όσα περισσότερα μπορείτε για το αντικείμενο που σας ενδιαφέρει, τραβάτε φωτογραφίες και κάντε τους αυστηρή κριτική απορρίπτοντας κάθε τι κοινότυπο, κουνημένο, υπέρ-φωτισμένο, υπό-φωτισμένο. Η φωτογραφική μηχανή σήμερα (2015) είναι πλέον ψηφιακή και αυτό πολύ δύσκολα μπορεί να ανατραπεί και να επιστρέψουμε στο φιλμ.

Φωτογραφικός δωδεκάλογος

1)   Διαλέγουμε με προσοχή, το μοντέλο της φωτογραφικής που μας πάει και καλύπτει τις ανάγκες μας καλύτερα, ζητάμε οδηγίες, τεχνικά χαρακτηριστικά και καλή τιμή. Η μόνο-οπτική ρεφλέξ γενικά, είναι ότι καλύτερο για να ευχαριστηθείτε φωτογραφίες και να έχετε εσείς τον έλεγχο κι όχι ότι προκύψει από τους αυτοματισμούς της μηχανής.

2)   Αγοράζουμε από τη χώρα μας, ζητώντας την εγγύηση της αντιπροσωπείας. Ωστόσο, καμιά εγγύηση καλής λειτουργίας δεν πηγαίνει ποιο μακριά από 2-3 έτη. Επί πλέον 5-10 χρόνια με την ίδια μηχανή είναι μεγάλο διάστημα, πλην όμως επιθυμητό για κάθε έμπειρο φωτογράφο.

3)   Δοκιμάζουμε αμέσως τη μηχανή και ελέγχουμε με προσοχή τις λήψεις που καταγράψαμε για τυχόν καμένα εικονοστοιχεία. Αν κάτι δεν πάει καλά, πρέπει αμέσως να γίνει κάτι πριν είναι αργά, κάντε χρήση της εγγύησης.

4)   Προσέχουμε να μην μείνει πολύ καιρό αχρησιμοποίητη η μηχανή, με τις μπαταρίες μέσα. Ακόμη και το εσωτερικό ρολόι της καταναλώνει ενέργεια.

5)   Δε την αφήνουμε: στον ήλιο ( μπορεί να πάθει ηλίαση), στην υγρασία και ειδικά τη θαλασσινή (ρευματισμοί), στη σκόνη (δε χρειάζεται αμμοβολή), κοντά σε παιδιά (θα ενδιαφερθούν σίγουρα), μέσα σε αυτοκίνητο έτσι ώστε να φαίνεται. Δεν την δίνουμε σε άγνωστο για να μας τραβήξει φωτογραφία, ειδικά αν ο τελευταίος μας θυμίζει αρπακτικό που τη βλέπει σα μεζεδάκι.

6)   5.000 έως 200.000 τραβήγματα είναι τα όρια για τα κλικ του κλείστρου μιας "κοινής" μηχανής. Μάθετε αν μπορείτε από την αντιπροσωπεία, ποιό είναι το όριο του κλείστρου της δικής σας φωτογραφικής μηχανής και πως εργάζεται, μετά μη ψάχνετε για επισκευή, χαμένος κόπος.

7)   Διαλέξτε φωτογραφική μηχανή που να βρίσκετε εύκολα βοηθητικά εξαρτήματα μπαταρίες, φακούς, μνήμες, λογισμικό.

8)   Μη κάνετε άσκοπη χρήση και επίδειξη των δυνατοτήτων της μηχανής σας, σκεφθείτε ότι γερνάει και έχει όρια. Ημερομηνία λήξης υπάρχει, αλλά μη την ψάχνετε στην ετικέτα. Μη τραβάτε επομένως άσκοπα φωτογραφίες. Τα παλιότερα μοντέλα, μπορεί να είναι αξιόπιστα από μηχανικής άποψης και οικονομικά ως ευκαιρίες, αλλά δεν έχουν ευκολίες, ταχύτητα απόκρισης, ίσως και ανταλλακτικά.

9)   Τα εγχειρίδια χρήσης έγιναν για να τα διαβάζουμε, εμείς όμως δεν διαβάζουμε και γενικά τα πετάμε όλα. RTFM **.

10) Χαρείτε τη μηχανή σας φωτογραφίζοντας οτιδήποτε δείτε να σας τραβάει το βλέμμα και μη προκαλείτε τους άλλους δείχνοντας της κατέχετε, διότι “μακάριοι οι κατέχοντες”.  Προσοχή μη σας τη πέσουν και χάσετε τα αυγά και τα καλάθια.

11) Το εργαστήριο που θα τυπώσει τις φωτογραφίες σας, διαθέτει ένα υπερσύγχρονο υπέρ-αυτόματο μηχάνημα, που είναι σε ένα μόνο πράγμα καλό, να τα κάνει όλα γκρι (σε τονικότητα, έτσι το έφτιαξαν).  Αν αυτός που το χειρίζεται ξέρει τι κάνει, θα πάρετε σωστές φωτογραφίες. Το σίγουρο όμως είναι ότι μόνο ο φωτογράφος που τράβηξε τη φωτογραφία, γνωρίζει τι φωτογράφισε και πως πρέπει να είναι τυπωμένη η φωτογραφία του. Ή, τουλάχιστον θυμάται μια οπτική εντύπωση.

12) Ένα πινέλο ξυρίσματος από τρίχα, για τη σκόνη, λίγο δέρμα ελαφιού για τους φακούς, αλλαγή μπαταρίας λιθίου μία φορά το χρόνο και λίγο ενδιαφέρον, είναι όλα που ζητά μια φωτογραφική μηχανή για να είναι ευτυχισμένη και πιστή.

** (Read The F….. Manual)

Γιάννης Γλυνός

το ψηφιακό βάθος πεδίου

Η χαμένη τιμή του βάθους πεδίου

Ψηφιακή φωτογραφία: "ασήμαντες, μικρές τεχνικές λεπτομέρειες".

Η φωτογραφία έχει πάντα την αξία που της αποδίδουμε.

Αυτός ο κανόνας την  επηρεάζει από την τεχνική της γνώση μέχρι την αισθητική της αξία.

Υπάρχουν πολλά τεχνικά θέματα  που αγνοούμε , ή προσπερνάμε συνεπαρμένοι από την ευκολία της ψηφιακής φωτογράφησης, ή μη έχοντας σωστές τεχνικές βάσεις δεν κατανοούμε τα φωτογραφικά αποτελέσματα, τις διαφορές που βλέπουμε στις φωτογραφίες μας από τη διαφορετικές ρυθμίσεις.

Μια βασική λεπτομέρεια που μας διαφεύγει είναι ότι η εστιακή απόσταση ενός κανονικού φακού όταν αυτός έχει εστιάσει στο άπειρο ισούται με τη διαγώνιο του πλαισίου, ή του κάδρου φωτογράφησης που έχει σχεδιαστεί για να καλύψει.

Αυτό σημαίνει ότι ένα πλαίσιο, ένας ψηφιακός αισθητήρας στο προκείμενο, αν έχει μεγάλη διαγώνιο θα έχει και κανονικό φακό με μεγάλη εστιακή απόσταση και αντίθετα αν έχει μικρή διαγώνιο θα έχει φακό με μικρή εστιακή απόσταση.

Μεγάλοι αισθητήρες επομένως=μεγάλες εστιακές αποστάσεις =μεγάλοι φακοί.

Ισχύει και το ανάποδο, δηλαδή όσο μικρότερη επιφάνεια έχει ο αισθητήρας, ο συλλέκτης φωτός αν θέλετε να το γενικεύσουμε, τόσο μικρότερης εστιακής απόστασης φακό θα έχει (αναφερόμαστε πάντα στο κανονικό φακό για την ώρα).

Ένα παράδειγμα. Έστω ότι έχουμε μια φωτογραφική με πλαίσιο 6Χ7 εκατοστά. Η διαγώνιος είναι 9,2 εκατοστά. Ο κανονικός φακός επομένως θα έχει εστιακή απόσταση 90-100 χιλιοστά (9-10 εκατοστά).

Ένα άλλο παράδειγμα ποιο κοινό είναι η κλασική φωτογραφική για φιλμ 35 χιλιοστών που δίνει ένα ωφέλιμο πλαίσιο 24Χ36 χιλιοστών.

Εδώ η διαγώνιος είναι 43 χιλιοστά αλλά σπάνια θα βρούμε κανονικό φακό με αυτή την εστιακή απόσταση. Συνήθως ο κανονικός φακός είναι 45 ή 50 χιλιοστών και η γωνία διαφοροποιείται φυσικά ελαφρά.

Η γωνία κάλυψης του κανονικού φακού είναι πάντα, ή σχεδόν πάντα περίπου 40 μέχρι 43 μοίρες. Έτσι ο φακός των 50 χιλιοστών καλύπτει γωνία 40 μοιρών αντί των 43 μοιρών του φακού των 45 χιλιοστών.

Όλοι οι κανονικοί φακοί, ασχέτως πλαισίου δίνουν αυτή τη γωνία και αλλάζει το μέγεθος της φωτογραφικής, η απόδοση από την μεγαλύτερη επιφάνεια συλλογής φωτός, το κόστος και το βάρος. Ο κανονικός φακός επομένως είναι αυτός που καλύπτει γωνία 43 μοιρών περίπου και η εστιακή του απόσταση δεν έχει να κάνει με τα χιλιοστά που αυτός εστιάζει στο άπειρο αλλά με τη διαγώνιο του πλαισίου που καλύπτει.

Αυτά είναι λίγο-πολύ τα γνωστά. Υπάρχουν όμως και άλλα μικρά και ασήμαντα ίσως μυστικά που για τους καλούς φωτογράφους είναι εξαιρετικά σημαντικά και δημιουργικά.

Αφήνουμε στην άκρη τη γωνία κάλυψης του κανονικού και ερχόμαστε στο φακό ζουμ. Αυτό που κάνει αυτός ο φακός είναι ότι αλλάζει την εστιακή απόσταση έτσι ώστε ο ίδιος φακός να καλύπτει με μικρές εστιακές αποστάσεις μεγάλες γωνίες, ή με μεγάλες εστιακές αποστάσεις μικρές γωνίες (μακριά-κοντά). Η δυνατότητα μετριέται σε τόσες φορές ζουμ πχ 3Χ, ή 5Χ.

Άλλη μια σημαντική παράμετρος που μας ενδιαφέρει στη ψηφιακή φωτογραφία είναι η σχέση της διαγωνίου του πλαισίου ως προς τη κλασική πλέον σχέση του 24Χ36. Επελέγη το 24Χ36 και θεωρούμε ότι έχει την τιμή 1 διότι παρουσιάστηκε το πρόβλημα να έχουμε μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή που αλλάζει φακούς, να έχουμε τους φακούς από τη παλιά μας φωτογραφική και να βλέπουμε ξαφνικά ότι η γωνία κάλυψης υπολείπεται σημαντικά παρά το ότι χρησιμοποιούμε τον ίδιο φακό.  

Βρεθήκαμε λοιπόν να αναφερόμαστε σε ένα συντελεστή κάλυψης πχ Χ1,5 εφόσον η διαγώνιος του πλαισίου της ψηφιακής μας μηχανής είναι 1,5 φορές μικρότερη από αυτή του 24Χ36.

Για παράδειγμα και πάλι θα χρησιμοποιήσουμε τον αισθητήρα APS μεγέθους 23,6Χ15,8 χιλιοστών όπου ο ίδιος κανονικός φακός προσφέρει εδώ μικρότερη γωνία κάλυψης. Η διαγώνιος του πλαισίου είναι 28,4 χιλιοστά κι αν διαιρέσουμε το 43/28,4 ο λόγος προκύπτει 1,51.

Δηλαδή, ο κανονικός φακός των 50 χιλιοστών θα γίνει μικρός τηλεφακός 75 χιλιοστών μόνο και μόνο επειδή η διαγώνιος  του πλαισίου είναι μικρότερη των 50 χιλιοστών και επειδή ο συντελεστής της εστιακής απόστασης (που αναλογεί στη νέα διαγώνιο του πλαισίου) μεγάλωσε Χ 1,5 φορές. Βέβαια δεν είναι ακριβώς έτσι γιατί 43Χ1,5 μας κάνει 64,5 άντε 65 χιλιοστά. Για λόγους ευκολίας υπολογίζουμε 50 Χ 1,5 = 75 χιλιοστά. Ωστόσο παραμένει το γεγονός ότι ο ίδιος ο κανονικός φακός καλύπτει τώρα μικρότερη γωνία γιατί μεγάλωσε η εστιακή του απόσταση σε σχέση με τη διαγώνιο του πλαισίου, ή ποιο σωστά γιατί περιορίστηκε η διαγώνιος και άλλαξε η σχέση των δυο μεγεθών.

Δίνουμε έτσι άμεσα σημασία στο ότι μειώθηκε η κάλυψη γωνίας αλλά ξεχνάμε ένα επίσης πολύ σημαντικό πράγμα, μια ιδιότητα του φακού που έχει να κάνει με τη φωτεινότητα και το βάθος πεδίου που είναι μια από τις σημαντικότερες δημιουργικές παραμέτρους της φωτογραφίας.

Είναι δυο πράγματα που αλλάζουν τραγικά τόσο τη φόρμα φωτογράφησης, τους κανόνες δηλαδή που έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε στη λήψη όσο και το να βλέπουμε όπως ο φακός της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής σήμερα.

Αυτός ο συντελεστής αναφέρεται από όλους εμάς τους τεχνικούς για να κατανοήσει ο νέος φωτογράφος πως συμπεριφέρεται ο φακός του σε σχέση με το υποτιθέμενο γνωστό κάδρο 24Χ36 μια και το μεσαίο φορμά το έχουνε πλέον ξεχάσει οι πολλοί και δεν θα το γνωρίσουν ποτέ.

Η φωτεινότητα του φακού εξαρτάται άμεσα από το άνοιγμα του φακού και την εστιακή του απόσταση.

Έτσι ένας φακός μπορεί να έχει άνοιγμα f 4 και εστιακή απόσταση 50 χιλιοστά και επίσης άνοιγμα f 4 και εστιακή απόσταση 135 χιλιοστά. Η εστίαση θεωρούμε ότι γίνεται σταθερά πάντα στο άπειρο γιατί αν εστιάσουμε ποιο κοντά εννοείται ότι η εστιακή απόσταση μεγαλώνει και το βάθος περιορίζεται. Αν μετρήσουμε τα δυο ανοίγματα θα δούμε πόσο διαφορετικά μεγέθη έχουν, ωστόσο μιλάμε για ίδιες τιμές φωτεινότητας με διαφορετικούς φακούς. Ο φακός 135 χιλιοστών μπορεί να είναι κανονικός φακός για πλαίσιο 10Χ12,5 εκατοστά αλλά αυτό που πραγματικά αλλάζει είναι ότι το μεγάλο άνοιγμα και η μεγάλη εστιακή απόσταση δίνουν μικρό βάθος πεδίου. Αντίθετα ένα διάφραγμα ας υποθέσουμε f 2.8 μιας μικρής κόμπακτ με επιφάνεια αισθητήρα που δίνει διαγώνιο μόλις μερικά χιλιοστά, δίνει την ίδια φωτεινότητα με την ίδια τιμή f 2.8 ενός φακού ανάλογης γωνίας κάλυψης αλλά για πλαίσιο 24Χ36. Εδώ όμως η διαφορά στο βάθος πεδίου θα είναι τεράστια καθώς όσο ποιο μικρή είναι η διαγώνιος  (σε σύγκριση με τα 43 χιλιοστά του 24Χ36) και επομένως ο φακός, τόσο ποιο μεγάλο βάθος πεδίου θα δούμε στις φωτογραφίες μας. Μπορεί η γωνία κάλυψης να παραμένει ίδια αλλά αυτό που αλλάζει δραματικά την απόδοση της ψηφιακής φωτογραφίας και της μικρής συλλεκτικής επιφάνειας είναι το βάθος εστίασης χωρίς να αλλάζει η φωτεινότητα. Υπάρχουν άπειρες φωτογραφικές εφαρμογές που δεν χρειάζονται μεγάλο βάθος, αντίθετα η ρηχή –επιλεκτική εστίαση είναι το ζητούμενο και σε αυτό μια μικρή ψηφιακή φωτογραφική μηχανή δεν μπορεί να προσφέρει το παραμικρό.

Ο συντελεστής κάλυψης γωνίας ανάλογα με τον αισθητήρα και σε σχέση πάντα με το πλαίσιο 24Χ36 χιλιοστών μπορεί να εφαρμοστεί και στον υπολογισμό του βάθους πεδίου. Θα  διαπιστώσετε έτσι ότι το βάθος πεδίου με άνοιγμα  φακού f 2.8 της μικρής σας αυτόματης κόμπακτ ενδέχεται να αναλογεί σε βάθος ανάλογο με f 11, ή f 16 ενός κανονικού φακού για πλαίσιο 24Χ36.

Η σχέση αυτή του βάθος πεδίου πέρασε σχεδόν απαρατήρητη καθώς τα προβλήματα αυτόματης εστίασης των κόμπακτ μα ταλαιπώρησαν και μας ταλαιπωρούν ακόμη. Ωστόσο παραμένει το πρόβλημα του βάθους πεδίου κι αν κάποιος θελήσει να πάρει πραγματικά εντυπωσιακές φωτογραφίες με ελάχιστο βάθος και κανονική γωνία θα πρέπει να φωτογραφήσει είτε με μηχανή με φιλμ και φακό με άνοιγμα 1,4, είτε με dSLR Full Frame με ανάλογο φακό και άνοιγμα, είτε με επαγγελματική φωτογραφική μεσαίου μεγέθους αφού οι φωτογραφικές αυτές έχουν ακόμη ποιο μικρό βάθος πεδίου με όλους τους ανάλογους φακούς και σε όλες τις εστιακές αποστάσεις.

Μια ακόμη σημαντική λεπτομέρεια που αξίζει να αναφέρουμε είναι ότι κάλλιστα ένας φακός μπορεί να έχει μικρή εστιακή απόσταση, ας πούμε αν θέλετε 40 χιλιοστά αλλά να έχει σχεδιαστεί για μεγάλο συλλέκτη φιλμ-αισθητήρα πχ διαστάσεων 4Χ5 εκατοστά ή 40Χ50 χιλιοστά. Η διαφορά είναι πως στην περίπτωση αυτή ο φακός αυτός θα είναι ευρείας γωνίας καθώς η διαγώνιος του πλαισίου είναι μεγαλύτερη από την εστιακή του απόσταση.

Έτσι λοιπόν μη φοβάστε να φωτογραφήσετε με ανοιχτά διαφράγματα με τη ψηφιακή σας φωτογραφική μηχανή. Ο κίνδυνος να πάρετε θολές φωτογραφίες προέρχεται κυρίως από τον αργό χρόνο έκθεσης και από τη λάθος επιλογή μέτρων.

Στο πίνακα βλέπετε τις σχέσεις βάθους πεδίου, διαφραγμάτων και γωνίας κάλυψης.

Στο δια ταύτα λοιπόν.

Αν θέλετε μεγάλο βάθος πεδίου χρησιμοποιείστε μικρό συλλέκτη, κλειστό διάφραγμα, φακό με μικρή εστιακή απόσταση.

Αν θέλετε περιορισμένο βάθος και αυστηρά επιλεκτική εστίαση χρησιμοποιείστε μεγάλο συλλέκτη, ανοικτό διάφραγμα, φακό με μεγάλη εστιακή απόσταση.

Ο δρόμος τη γκαμήλας είναι μια dSLR με αισθητήρα μεγέθους APS (συντελεστή κάλυψης χ1,5~ 1,6) και άνοιγμα φακού f 5,6~8 που αναλογεί σε 8~12 κι ακόμη ποιο καλά μια κλασσική SLR/dSLR με φιλμ ή αισθητήρα πλήρους μεγέθους για να μην ξεχάσετε όσα μάθατε.

Γιάννης Γλυνός

Βάθος πεδίου και πλαίσιο
	35 χιλ.	CCD APS)	CCD 4/3"	CCD 2/3"	CCD 1/1.65"
Format Διαγώνιος	24x36 43.3 mm	17.6x26.4   31.7 mm	13x7.3 21.6 mm	6.6x8.8   11.0 mm	4.8x6.4   8.0 mm
Φακός Zoom	28-90 f/2.8	28-90 f/2.8	14-45 f/2.8	7-22   f/2.8	2-16.7   f/2.8
Συντελεστής	1	1.37	2	4	5.4
Ανάλογο εύρος εστιακής απόστασης	28-90	38-123	28-90	28-90	28-90
Ανάλογο βάθος φακού σε άνοιγμα	f 2.8	f 3.8	f 5,6	f 11	f 16

2.8X5.4=15.1=f16

2.8X4=11.2=f11

2.8X2 (4/3) =f5.6 Olympus 4/3

Στο πίνακα αυτό, βλέπουμε από τους συντελεστές πως με τον ίδιο φακό, το βάθος αυξάνει όσο μικραίνει η επιφάνεια και η διαγώνιος του αισθητήρα.